مرد هزار چهره کربلا که بود و چرا همه از او حرف می‌زنند؟
شبث بن ربعی؛ مرد هزار چهره‌ای که از یاران پیامبر بود ولی در کربلا مقابل امام حسین (ع) ایستاد و داستان زندگی‌اش پر از خیانت، سیاست و پیچیدگی‌های تاریخی است.
شبث بن ربعی که به نام کامل «شَبَث بن رِبعِی بن حصین تمیمی یربوعی» و کنیه «أبوعبدالقدوس» شناخته می‌شود، یکی از شخصیت‌های پیچیده و پرماجرای تاریخ اسلام است. اطلاعات دقیقی درباره پدر و مادر او در دسترس نیست، اما وی از قبیله بنی حنظله بود و در شهر کوفه زندگی می‌کرد. این قبیله نقش مهمی در تاریخ آن دوره داشت و شبث نیز به همین نسبت در میان آنان شناخته شده بود.
در خصوص تاریخ تولد شبث بن ربعی، منابع تاریخی به طور مشخص تاریخی را ذکر نکرده‌اند، ولی می‌دانیم که او در زمان پیامبر اسلام (ص) حضور داشت و در دوره بعثت به اسلام گروید. این نکته نشان می‌دهد که شبث احتمالاً بین سال‌های ۲۰ تا ۴۰ پیش از هجرت به دنیا آمده و در زمان آغاز رسالت پیامبر، فردی بالغ و آگاه بوده است.
شبث در طول زندگی خود در وقایع سیاسی و نظامی پر فراز و نشیب آن زمان نقش داشت. وی در جنگی که میان مصعب بن زبیر و مختار ثقفی رخ داد شرکت کرد و به دستور عمارت بصره که از سوی زبیریان حاکم شده بود، علیه مختار رفت. در این درگیری، شبث بن ربعی به دست عبیدالله بن حر، فرمانده سپاه زبیریان، کشته شد. البته در برخی منابع دیگر آمده که شبث در همان نبرد کشته نشده و در سال ۷۰ هجری در کوفه درگذشت.
در سریال تاریخی «مختارنامه» تصویری از شبث ارائه شده که یکی از صورت‌هایش سوخته است و همین مسئله سوالی برای مخاطبان ایجاد کرده است. اما پاسخ مشخص و تاریخی درباره دلیل سوختگی صورت او وجود ندارد و احتمالاً این موضوع جنبه نمایشی و داستانی دارد.
شبث بن ربعی در دوره‌های مختلف نقش‌های متضادی داشت. هرچند در زمان پیامبر بود، اما بعدها در جنگ صفین با امام علی (ع) نیز شرکت کرد و پس از آن به یکی از چهره‌های منفی تاریخی تبدیل شد. او در زمان واقعه کربلا، نامه‌ای به امام حسین (ع) نوشت و از او خواست به کوفه بیاید و اطمینان داد که لشکری آماده برای حمایت از او وجود دارد. با این حال، پس از رسیدن امام به کوفه، شبث به دشمنان پیوست و در لشکر عمر بن سعد حضور یافت. وی ابتدا با تظاهر به بیماری از جنگ با امام حسین (ع) خودداری می‌کرد اما در نهایت در روز پنجم محرم به سپاه عمر بن سعد پیوست و در نبرد کربلا علیه امام حسین (ع) جنگید.
پس از واقعه کربلا و شهادت امام حسین (ع)، شبث به کوفه بازگشت و به بازسازی مسجد پرداخت. این کار را برخی به عنوان راهی برای جشن گرفتن شهادت امام حسین (ع) تعبیر کرده‌اند که نشان‌دهنده موضع خصمانه او نسبت به خاندان اهل بیت است.
پس از به حکومت رسیدن مختار ثقفی، یکی از اقدامات او مقابله با قاتلان امام حسین (ع) بود. در این دوران، شبث به همراه شمر و چند تن دیگر از قاتلان به سوی بصره فرار کردند. در مسیر، شمر توسط نیروهای مختار کشته شد، اما شبث توانست از دست آنها فرار کند. دلیل زنده ماندن شبث به نفوذ و جایگاه او در قبیله بنی تمیم نسبت داده شده است. مختار برای جلوگیری از درگیری‌های قبیله‌ای تصمیم گرفت او را نکشد و تنها او را به تبعید فرستاد.
در نهایت، پس از شکست مختار، شبث به کوفه بازگشت و به سمت شهربانی کوفه منصوب شد. وی با نفوذ خود توانست مصعب بن زبیر را تحریک کند تا علیه مختار ثقفی جنگی به راه بیاندازد، که این جنگ منجر به کشمکش‌های بیشتر در منطقه شد.
در کل، شبث بن ربعی شخصیتی پیچیده و چندوجهی داشت که در دوره‌های مختلف تاریخ اسلام از پیامبر تا قیام مختار، نقش‌های متفاوتی ایفا کرد و در نهایت به عنوان یکی از چهره‌های منفی و بی‌ثبات تاریخی شناخته شد.