طرح جدید آمریکا و اسرائیل برای کوچاندن ساکنان غزه به آفریقا
خبرگزاری آسوشیتدپرس گزارش داده آمریکا و اسرائیل با مقام‌های ۳ دولت در شرق آفریقا در خصوص انتقال ساکنان غزه به خاک آنها گفت‌وگو کرده‌اند.
تماس‌های تل‌آویو و واشنگتن با مقام‌های سودان، سومالی و سومالی‌لند نشان‌دهنده ادامۀ تلاش‌های آنها برای کوچاندن اجباری ساکنان غزه علی‌رغم مخالفت‌های گسترده بین‌المللی است.
ترامپ پیش از این مدعی شده بود که قصد دارد ساکنان غزه را در یک «منطقۀ زیبا» اسکان دهد؛ آسوشیتدپرس نوشته انتخاب این ۳ کشور فقیر و جنگ‌زده باعث می‌شود ادعاهای پیشین این او مورد تردید واقع شود.
از آنجایی که هر سه کشور آفریقایی ذکر شده، کشورهای فقیری در این قاره هستند و در برخی موارد تحت تاثیر جنگ قرار گرفته‌اند، این پیشنهاد همچنین طرح اعلامی دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا از اسکان مجدد فلسطینیان غزه در یک «منطقه زیبا» را مورد تردید قرار می‌دهد.
مقامات سودان گفتند که پیشنهادات ایالات متحده را رد کرده‌اند، در حالی که مقامات سومالی و سومالی‌لند به آسوشیتدپرس گفتند که از هیچ تماسی مطلع نیستند.
بر اساس طرح ترامپ، بیش از ۲ میلیون نفر از ساکنان غزه به طور دائم به جاهای دیگر اعزام خواهند شد. ترامپ همچنین پیشنهاد کرده است که ایالات متحده مالکیت غزه را به دست بگیرد، بر روند طولانی پاکسازی نظارت کند و آن را به عنوان یک پروژه املاک و مستغلات توسعه دهد.
ایده انتقال دسته جمعی فلسطینی‌ها زمانی به عنوان خیال پردازی افراطی ناسیونالیستی رژیم صهیونیستی تلقی می‌شد. اما از زمانی که ترامپ این ایده را ماه گذشته در نشست کاخ سفید ارائه کرد، بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل از آن به عنوان یک «دیدگاه جسورانه» استقبال کرد.
فلسطینیان در غزه این پیشنهاد و ادعای اسرائیل مبنی بر داوطلبانه بودن خروج از نوار غزه را رد کرده‌اند. کشورهای عربی مخالفت شدید خود را ابراز و طرح بازسازی غزه را ارائه کرده‌اند که بر اساس آن، فلسطینی‌ها سر جای خود می‌مانند. گروه‌های حقوق بشری نیز گفته‌اند که اجبار یا تحت فشار قرار دادن فلسطینی‌ها برای خروج می‌تواند یک جنایت جنگی بالقوه باشد.
اما کاخ سفید همچنان می‌گوید که «ترامپ سر حرفش است.»
مقامات آمریکایی و اسرائیلی به شرط ناشناس ماندن تماس با سومالی و سومالی‌لند و همچنین سودان را تایید کردند اما گفتند که مشخص نیست این تلاش‌ها چقدر پیشرفت کرده باشد یا در چه سطحی بحث‌ها انجام شده است.
اسرائیل و ایالات متحده انگیزه‌های متنوعی شامل منافع مالی، دیپلماتیک و امنیتی برای ارائه به این شرکای بالقوه آفریقایی دارند. این فرمولی است که ترامپ پنج سال پیش هنگام میانجی‌گری توافقنامه ابراهیم شامل مجموعه‌ای از توافقات دیپلماتیک دوجانبه سودمند بین اسرائیل و چهار کشور عربی از آن استفاده کرد.
اما «بتسلئیل اسموتریچ»، وزیر دارایی رژیم صهیونیستی و یکی از مدافعان قدیمی آنچه او مهاجرت «داوطلبانه» فلسطینی‌ها می‌نامد، اخیرا گفت که اسرائیل در تلاش است تا کشورهایی را شناسایی کند که باید فلسطینی‌ها را جذب کند.
وی همچنین گفت که اسرائیل در حال آماده‌سازی یک «اداره مهاجرت بسیار بزرگ» در وزارت جنگ است.
در اینجا نگاهی اجمالی به این سه کشور آفریقایی می‌اندازیم که اسرائیل تلاش دارد فلسطینی‌های ساکن نوار غزه را به آنجا کوچ دهد؛
-سودان
این کشور شمال آفریقا یکی از چهار کشور در توافق ابراهیم است که با عادی‌سازی روابط دیپلماتیک با اسرائیل در سال ۲۰۲۰ موافقت کردند.
به عنوان بخشی از این توافق، ایالات متحده سودان را از فهرست دولتی حامیان تروریسم حذف کرد؛ اقدامی که به این کشور دسترسی به وام‌های بین‌المللی و مشروعیت جهانی داد. اما زمانی که سودان وارد جنگ داخلی بین نیروهای دولتی و گروه شبه‌نظامی شد، روابط با اسرائیل هرگز به سمت عادی شدن، نرفت.
به گفته سازمان ملل متحد و گروه‌های حقوق بشر، این درگیری با جنایات، از جمله قتل و تجاوز با انگیزه قومی بوده است. دادگاه کیفری بین‌المللی در حال تحقیق درباره جنایات جنگی و جنایات علیه بشریت است و دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور وقت آمریکا در ژانویه اعلام کرد نیروهای شبه نظامی سودان و نیروهای نیابتی آن مرتکب نسل‌کشی شده‌اند.
ایالات متحده و اسرائیل برای متقاعد کردن فلسطینی‌ها برای ترک غزه، به ویژه به سودان، کارهای بسیاری باید انجام دهند و با چالش‌هایی روبه‌رو خواهند بود. اما آنها می‌توانند مشوق‌هایی از جمله کاهش بدهی، تسلیحات، فناوری و حمایت دیپلماتیک به دولت خارطوم ارائه دهند.
۲ مقام سودانی که خواستند نامشان فاش نشود، تایید کردند که دولت ترامپ با دولت سودان تحت کنترل نظامیان برای پذیرش فلسطینیان تماس گرفته است.
یکی از مقام‌های دولت سودان گفت که تماس‌ها حتی قبل از مراسم تحلیف ترامپ با پیشنهاد کمک نظامی علیه نیروهای شبه نظامی، کمک به بازسازی پس از جنگ و سایر مشوق‌ها آغاز شده بود.
اما دیگر مقام‌ها گفتند که دولت سودان این ایده را رد کرده و گفتند: «چنین پیشنهادی رد شد و کسی درباره آن دیگر صحبتی به میان نیاورد.»
ژنرال «عبدالفتاح برهان»، فرمانده ارتش سودان همین چند روز پیش در اجلاس سران عرب در قاهره گفت که کشورش قاطعانه هر طرحی را که هدف آن انتقال «برادران فلسطینی از سرزمینشان به هر دلیل یا نامی باشد» رد می‌کند.
-سومالی‌لند
سومالی‌لند، سرزمینی با بیش از ۳ میلیون نفر در شاخ آفریقا، بیش از ۳۰ سال پیش از سومالی جدا شد، اما در سطح بین‌المللی به عنوان یک کشور مستقل به رسمیت شناخته نشده است. سومالی، سومالی‌لند را بخشی از قلمرو خود می‌داند.
رئیس جمهور جدید سومالی‌لند، «عبدالرحمان محمد عبداللهی»، به رسمیت شناختن بین‌المللی را در اولویت قرار داده است.
یک مقام آمریکایی مطلع نیز تایید کرد که واشنگتن «مکالمه‌ای خوب با سومالی‌لند در مورد طیف وسیعی از زمینه‌هایی داشت که می‌توانند در ازای به رسمیت شناختنش برای ایالات متحده مفید باشند.»
امکان به رسمیت شناختن سومالی‌لند توسط ایالات متحده می‌تواند انگیزه‌ای برای رئیس جمهور این کشور آفریقایی ایجاد کند تا از همبستگی این کشور با فلسطینی‌ها عقب نشینی کند.
امارات متحده عربی، یکی دیگر از کشورهای ذکر شده در توافق ابراهیم که روابط قوی با اسرائیل ایجاد کرده است، زمانی یک پایگاه نظامی در سومالی‌لند داشت و در آنجا دارای منافع تجاری از جمله یک بندر است. موقعیت استراتژیک این قلمرو، در آبراه خلیج عدن در نزدیکی یمن نیز می‌تواند آن را به متحدی ارزشمند تبدیل کند.
در طول سالیان، سومالی‌لند به خاطر محیط سیاسی نسبتا باثباتش مورد ستایش قرار گرفته است که به شدت در تضاد با تنش‌های در جریان سومالی در بحبوحه حملات مرگبار گروه شبه نظامی الشباب است. از سال ۱۹۹۱، سومالی‌لند ساختارهای دولتی، ارزی و امنیتی خود را حفظ کرده است. با این حال، یکی از پایین‌ترین سطوح درآمدی در جهان را دارد.
یکی از مقامات سومالی‌لند که نخواست نامش فاش شود، گفت که با دولت او تماسی گرفته نشده است و در حال مذاکره برای پذیرش فلسطینی‌ها نیست.
-سومالی
سومالی حامی سرسخت فلسطینی‌ها بوده و اغلب در خیابان‌های این کشور در حمایت از فلسطینی‌ها راهپیمایی مسالمت‌آمیز برگزار می‌شود. این کشور به نشست اخیر سران کشورهای عربی پیوست که طرح ترامپ را رد کرده و به نظر می‌رسد حتی اگر خود فلسطینی‌ها موافقت کنند که جابه جا شوند، مقصدی دور از ذهن برای فلسطینی‌ها باشد.
یک وکیل و محقق جنگ‌ها در نایروبی، کنیا گفت که درک اینکه چرا سومالی می‌خواهد میزبان فلسطینی‌ها باشد، با توجه به حمایت قوی این کشور از خودمختاری فلسطین، دشوار است. البته نظرها همچنان در حال تغییر هستند. بنابراین شاید یک دستور کار پنهان در علت اینکه چرا سومالی می‌خواهد مقصدی برای فلسطینی‌های غزه باشد، وجود داشته باشد.
یک مقام سومالیایی که خواست نامش فاش نشود نیز گفت که با این کشور در مورد پذیرش فلسطینی‌ها از غزه تماسی گرفته نشده و هیچ بحثی در این باره صورت نگرفته است.