اصالت قرآن در مکتب امام هادى (ع)
از انحرافاتى که غلات شیعه پدید آورده و سبب حمله دیگر فرق اسلامى به آنها شدند، مشکل تحریف قرآن بود؛ مسألهاى که اهل سنت نیز به علت اشتمال کتابهایشان به پارهاى از روایات نادرست حاوى تحریف، گرفتار آن هستند.
در عین حال اکثریت مسلمانان اعم از اهل سنت و شیعه امامى، بجز پارهاى از غلات، به شدت با این اعتقاد نادرست برخورد کردهاند. با این حال، چنانکه از ایضاح ابن شاذان و انتصار خیاط معتزلى برمىآید، در قرن سوم هجرى، اتّهام اعتقاد به تحریف قرآن به شیعه بر سر زبانها بوده است.
در برابر این اتّهام، ائمه شیعه همواره اصالت را به قرآن داده و هر روایت مخالف با آن را باطل اعلام داشتهاند. ما در بحث از زندگى امام صادق علیه السّلام به این مسأله پرداختیم.
امام هادى علیه السّلام ضمن رساله مفصلى که ابن شعبه حرّانى از آن حضرت نقل کرده، به شدت بر اصالت قرآن تکیه فرمود و آن را در مقام سنجش روایات و تشخیص صحیح از ناصحیح به عنوان معیارى دقیق اعلام نمود. افزون بر این، به طور رسمى قرآن را به عنوان تنها متنى که همه گروههاى اسلامى بدان استناد میکنند، مطرح کرد.
امام هادى علیه السّلام در مرحله اول، اخبار را به دو دسته تقسیم مىنماید: نخست روایاتى که حق است و باید مبناى عمل قرار گیرد و دسته دوم اخبارى که باطل است و باید از عمل بدان اجتناب شود. سپس امام اجماع قاطبه امّت را بر این نکته متذکر شد که «قرآن حق است و هیچ فرقهاى در آن تردیدى ندارد» و آنگاه فرمود:
«در صورتى که قرآن بر صحّت روایتى صحّه گذاشت، اما گروهى از امّت آن را نپذیرفت، بایست بر صحّت آن اعتراف کرد؛ زیرا که در اصل، بر حقانیت قرآن اتفاق نظر دارند.» سپس به عنوان نمونه، حدیث ثقلین را با توجه به آیه ولایت بر اساس شأن نزولى که براى این آیه در روایات اهل سنّت نقل شده ذکر مىکند. پس از آن درباره توضیح حدیث: «لا جبر و لا تفویض بل امر بین الأمرین» باز به سراغ قرآن مىآید و با ارائه آیات متعدد، تأیید آن را از صحّت حدیث ابراز مىدارد.
امام در طول استدلال خود، دهها آیه از قرآن، که از جهتى بر جبر و از جهت دیگر به تفویض اشاره دارد، ارائه مىدهد و در پایان از سخنان محکم و متین امیر مؤمنان علیه السّلام در این باره به عنوان شاهد استفاده مىکند.
در نشستى دیگر درباره یک مسأله اختلافى، امام علیه السّلام با استناد به قرآن، همه را ملزم به قبول نظر خود ساخت. در روایتى نیز که عیاشى نقل کرده، آمده است: کان ابو جعفر و ابو عبد الله علیهما السّلام لا یصدّق علینا الا بما یوافق کتاب الله و سنّه نبیه.