کمبود روشنایی جاده ای و پل زیر گذر عامل مرگ یوزهای خارتوران
«جاده مرگ یوزها» جاده‌ای که سالانه یوزهای زیادی بر اثر تصادف تلف می‌شوند، حالا با پیگیری‌ها روشنایی بخشی از جاده تامین شده است اما فعالان محیط زیست می‌گویند این تنها ۱.۵ کیلومتر از مسیر۳۰ کیلومتری جاده عباس‌آباد- میامی است و باید تمام جاده ایمن‌سازی شود.
به گزارش خبرگزاری افسران، با مرگ توله یوز یکساله‌ای در تیرماه امسال بر اثر تصادف در جاده میامی – سبزوار تعداد تلفات این گونه در معرض انقراض در ایران به ۱۳ فرد طی سیزده سال گذشته رسید. با این اتفاق نام این جاده بیش از پیش بر سر زبان‌ها افتاد و به جاده مرگ معروف شد. یک مسیر ۳۵ کیلومتری در رفت و برگشت که احتیاج به فنس کشی، روشنایی و پل زیر گذر دارد تا یوزها ایمن باشند. محور میامی – سبزوار که از دل زیستگاه خارتوران می‌گذرد، همه ساله مسافران بی‌شماری را به خود می‌بیند و مسیر اصلی تهران به مشهد است.
تصادف یوزها
این حجم از تردد خودروها در از دل زیستگاه مخاطرات زیادی برای یوزها و بقیه حیوانات این منطقه به وجود آورده است.۶ فروردین ۱۴۰۲، «ماجراد» یوزپلنگ ماده‌ای که در آستانه به‌دنیا آوردن سه توله‌اش بود، در پی تصادف جان باخت. در حادثه‌ای دیگر ششم تیر ماه توله یوز یک ساله‌ای که فرزند «هلیا» بود جان خود را در تصادف از دست داد. بُعد دردناک این حادثه حضور مادر این توله یوز و ناله‌های دردناک او بود. تا یک هفته بعد از توله مرگ توله یوز بسیاری از فعالان محیط‌زیست نگران بودند که نکند اتفاقی برای مادر و توله یوز باقی مانده بیفتد و به همین خاطر سعی می‌کردند که جاده را پایش کنند تا این خطر کمتر شود.
در همان زمان محیط‌بان منطقه عباس‌آباد توران، ماده یوزی به نام «مهتاب» را رویت کرده بودند. توله‌یوزپلنگی که در مرداد سال ۱۴۰۱ در تصادف کشته شد فرزند مهتاب بود و اینک محل مشاهده مهتاب حکایت از دور بودن او از زیستگاهش دارد و او به دنبال فرزند خود به این منطقه آمده بود. منطقه نا ایمنی که احتمال تصادف این یوز در آنجا وجود داشت.
خواسته بسیاری از فعالان محیط زیست و مردم از مسؤولان این بود که سریعتر به وضعیت جاده عباس آباد – میامی رسیدگی شود تا این اندک یوز باقی مانده هم در جاده تلف نشوند.
بارها مسؤولان از این جاده بازدید کردند و قرار بر این شد که در این مسیر دوربین کنترل سرعت و چراغ نصب شود تا دید راننده‌ها بهتر شود. همچنین در روزهای آخر هفته و تعطیلات دوستداران و فعالان محیط زیست پایش‌هایی در جهت حفظ و نگهداری از جاده به راه انداختند و سعی می‌کنند با آگاه‌سازی رانندگان خطر تصادف را کمتر کنند.
بالاخره بعد از چند کش و قوس‌های فراوان کاهش سرعت جاده عباس‌آباد-میامی تصویب شد و مقرر شد که سرعت این جاده هنگام عبور از منطقه توران به ۹۰ کیلومتر کاهش پیدا کند، در نگاه اول شاید این کاهش سرعت اتفاق خوب و مبارکی برای یوز ایرانی باشد ولی باید سوال کرد این کاهش سرعت چقدر در تصادفات جاده‌ای موثر است؟ این سرعت باز هم بالا محسوب می‌شود و کنترل خودرو در این سرعت سخت است.
روشنایی که لازم است اما کافی نیست
روز گذشته، علی‌اکبر قربانلو، رئیس پارک ملی توران شهرستان شاهرود گفت: «۱.۵ کیلومتر از مسیر۳۰ کیلومتری جاده عباس‌آباد- میامی دارای روشنایی شده است.»
تنها قسمت کوچکی از جاده روشن شده است
علیرضا چراغی فعال محیط زیست در توران در خصوص این ماجرا به خبرنگار فارس گفت: احداث تیرهای چراغ برق برای روشنایی جاده در مسیری کلید خورد که تیرماه امسال توله «هلیا» در این نقطه تصادف کرد و مابقی قسمت‌های جاده هنوز تاریک است. توله یوز «مهتاب» نزدیک منطقه «کال طاقی» تصادف کرد که مهتاب یوز ماده هم بارها در آن نقطه دیده شده و هنوز این مکان تاریک است.
وی ادامه داد: محل تلف شدن «هیراد» با محل تلف شدن «ماجراد» و محل تلف شدن توله ماده «مهتاب» همه با هم تفاوت دارد و لازم است که همه این نقاط دارای روشنایی شوند. نصب چراغ تنها راه چاره نیست، کنترل سرعت خودروها مهمتر از چراغ و روشنایی است.
این فعال محیط زیست ادامه داد: هرچند چراغ دید راننده را بهتر می‌کند، ولی کنترل سرعت زیاد در زمان مواجهه ناگهانی با حیوانات واقعاً مشکل است. در حال حاضر حداکثر سرعت مجاز در این جاده ۹۰ کیلومتر تعیین شده است که همین مقدار هم زیاد است.
ایجاد پل‌های حیات وحش اولویت است
چراغی در ادامه تصریح کرد: مهم این است که اول مسیر تردد یوزها مشخص شود، بعد پل‌های روگذر و زیرگذر عبور حیات وحش احداث شود. پس از آن هم فنس‌کشی از مهم‌ترین اقدامات است. باید در نظر داشته باشیم ارتباط بین ۲ زیستگاه با فنس‌کشی قطع نشود چون این مسیر کریدور عبور یوزها است. ما باید تمام مسیر را فنس‌کشی کنیم، چون اگر یک قسمت را فنس‌کشی کنیم حیوانات مسیر را تغییر می‌دهند و به یک کیلومتر بالاتر ویا پایین‌تر جاده رفته و باز از روی جاده عبور می‌کنند که این موضوع منجر به تصادف آنها خواهد شد.
آموزش مهم‌ترین ابزار
وی ادامه داد: راه‌کار دیگری که تا کنون نتایج مثبتی داشته پخش تراکت و آموزش به رانندگان است. چون بسیاری از رانندگان نمی‌دانند در این مسیر یوزپلنگ وجود دارد. پایش جاده و روشن کردن آتش بدون آگاهی دادن به رانندگان فایده ندارد چون راننده نمی‌داند برای چه موضوعی در جاده آتش روشن کرده‌اند.
چراغی افزود: در ابتدای مسیر ورود به زیستگاه باید به راننده اطلاع دهیم اینجا زیستگاه یوز است تا او باسرعت مطمئنه رانندگی کند. برای مثال زمانی که ما در مسیری حرکت می‌کنیم و چند نفر با چراغ، پرژکتور و تابلوی ایست به ما هشدار می‌دهند، فقط سرعت را کم می‌کنیم و بعد از اینکه از هشدار عبور کردیم دوباره با همان سرعت و بی اطلاع به راه خود ادامه می‌دهیم، چون نمی‌دانیم چه اتفاقی افتاده است و ما در چه مکانی هستیم، این موضوع در زمان شب محسوس تر است.
وی ادامه داد: من زمانی که به بعضی راننده‌ها تراکت می‌دادم،گفتم مراقب باشید در مسیر شما یوز قرار دارد و با سرعت مطمئن رانندگی کنید، این افراد اصلاً نمی‌دانستند که یوز چه حیوانی است! بعضی سوال می‌کردند مگر ما یوز داریم، برخی می‌ترسیدند و می‌گفتند وای اگر خودروی ما خراب شود ممکن است ما را بخورند؟ ولی ما آنها را متوجه می‌کردیم که یوز خطری ندارد و متقاعد می‌شدند که آرام رانندگی کنند. بعضی افراد هم منصرف می‌شدند و شب استراحت کرده و صبح حرکت می‌کردند.