امام زمان (ع) چه روزی ظهور می کند؟

درباره قیام و ظهور امام زمان علیه السلام، روایات مختلفی وارد شده است که در آن ها نوروز، عاشورا، شنبه و یا جمعه روز ظهور معرفی شده است.

در مورد احتمال یکی شدن عاشورا، نوروز و یکی از روزهای شنبه یا جمعه باید گفت این احتمال وجود دارد چون عاشورا بر اساس سال قمری و نوروز بر اساس سال شمسی حساب می شود و شنبه یا جمعه هم روز های هفته هستند که ممکن است با هر مناسبتی تداخل کنند.
اما در مورد اختلاف شنبه و جمعه باید گفت این هم قابل توجیه است روایات روز جمعه به روز ظهور و روایات روز شنبه به روز استقرار حکومت حضرت تفسیر می شوند.
اما آنچه مورد بحث ماست مصادف شدن روز ظهور (حال چه نوروز باشد چه نباشد و چه جمعه باشد چه شنبه) با روز عاشورا است که در این زمینه می توان به ۲ حدیث معتبر اشاره کرد:

۱ . امام محمد باقر علیه السلام می فرمایند :
گویا حضرت قائم علیه السلام را می بینم که روز عاشورا، روز شنبه، بین رکن و مقام ایستاده و جبرئیل پیش روی او ندا می کند: بیعت برای خداست. پس زمین را پر از عدل می کند، همان گونه که پر از ظلم و جور شده بود.۱

۲ . امام جعفر صادق علیه السلام می فرماید :
حضرت قائم علیه السلام در شب بیست و سوم ماه رمضان، به نام (شریفش) ندا می شود و در روز عاشورا، روزی که حسین بی علی علیهما السلام در آن کشته شد، قیام خواهد کرد.۲

همچنین به برخی روایات دیگر اشاره شده و آمده است: برخی دیگر از احادیث روز ظهور ولی عصر عجّل الله تعالی فرجه الشریف را شنبه ای که مصادف با عاشوراست، برشمرده اند. صبح شنبه ای که مصادف با عاشوراست، حضرت حجت عجّل الله تعالی فرجه الشریف پس از طلوع آفتاب، پشت مقام حضرت ابراهیم علیه السلام دو رکعت نماز به جا می آورند، میان رکن و مقام ایستاده و اولین خطبه خود را به گوش جهانیان می رساند و پس از معرفی خود، مردم را به بیعت دعوت می کنند.
ابوبصیر از امام صادق علیه السلام روایت کرده است که حضرت فرمودند: حضرت مهدی علیه السلام در روز عاشورا که روز شهادت سیدالشهداست قیام می کنند. گویا در آن شنبه ای که عاشورا در آن واقع شود، همراه او هستم؛ در حالی که بین رکن و مقام ایستاده، جبرییل در مقابل ایشان، برای بیعت ندا دهد و شیعیان حضرت، زمین را با طی الارض زیرپا می نهند و از اطراف عالم جمع شده و با ایشان بیعت می کنند و خداوند هم به وسیله او جهان را مملو از عدالت می کند.
علی بن مهزیار هم از امام باقر علیه السلام چنین نقل کرده است که: گویا با حضرت مهدی علیه السلام در روز شنبه ای که عاشورا است و بین رکن و مقام ایستاده، هستم. ۳

اختلاف درباره روزهای قیام
روایات در مورد کیفیت آغاز نهضت ظهور و زمان آن اندکی با هم تفاوت دارد ولی آنچه که از جمع روایات به دست می آید چنین است که امام زمان علیه السلام نخست در میان ۳۱۳ تن از یاران خود ظهور می کند، آنگاه غروب روز نهم محرم یک یک یاران حضرت ولی عصر علیه السلام داخل مسجد الحرام شده و امام علیه السلام نهضت مقدس خود را بعد از نماز عشا با ارسال پیام برای اهل مکه آغاز می کند. سپس یاران آن بزرگوار در آن شب بر حرم و شهر مکه مسلط می گردند و روز دهم محرم پیام خود را متوجه جهانیان می نماید.
در روایت آمده است که زمان گردهمایی حضرت مهدی علیه السلام و یاران او که از نقاط مختلف جهان هستند، در مکه در شب جمعه و مقارن با شب نهم محرم است. امام صادق در این باره می فرمایند: خداوند سبحان آنان را در شب جمعه گرد هم می آورد و صبح جمعه جملگی در مسجد الحرام با آن حضرت دست بیعت و وفاداری می دهند و هیچ یک از آنان سرپیچی نمی کند.
امام باقر علیه السلام می فرمایند: قائم روزشنبه که روز عاشورا است روزی که امام حسین علیه السلام در آن به شهادت رسید، ظهور می کند.
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله می فرمایند: مهدی از خاندان ما اهل بیت است و خداوند قیام وی را در یک شب سامان می بخشد.
ظهور امام مهدی علیه السلام در روز شنبه طبق روایت امام باقر علیه السلام مغایرتی با روایت قبل که روز نهضت را در روز جمعه عنوان می کند ندارد، زیرا حرکت اصلی امام روز جمعه است و در روز شنبه برای مردم جهان پیام نهضت خویش را ارسال می کنند.
از روایات همچنین استنباط می گردد که بارزترین حادثه که اندکی قبل از ظهور بوقوع می پیوندد، به شهادت رسیدن جوانی با ایمان و پاک سرشت از خاندان علوی در مسجد الحرام است که در روایات به نفس زکیه معروف است.
طبق روایت او نماینده امام است که پانزده روز قبل از قیام حضرت ولی عصر علیه السلام از جانب امام به مکه می رود تا قیام امام را برای مردم مکه ایراد کند. اما به هنگام ایراد پیام گروهی بر او هجوم می برند و او را در جایگاه میان رکن و مقام در مسجد الحرام به شهادت می رسانند. چون پیام شهادت وی به امام زمان علیه السلام می رسد، امام با یاران خویش ازکوه طوی در سرزمین شامات حرکت کرده تا وارد مسجد الحرام می گردند و بدان گونه که در روایات قبلی ذکر گردید، نهضت خویش را آغاز می کنند.
خلاصه آن که وقوع ظهور در روز جمعه به رغم مشهور بودن بین مردم قطعی نیست؛ اگر چه طبق بعضی از روایات ظهور روز جمعه خواهد بود. لکن روایات متعدد معتبر دلالت مى‏ کند که قیام حضرت در روز شنبه که مصادف با روز عاشورا است، واقع خواهد شد.۴
به هر حال ظهور در یک روز بسیار شریفی مثل جمعه یاشنبه و روز عاشورا خواهد بود. برای مثال از نظر اسلامی جمعه، عید است و شرافت بسیاری دارد. از این جهت مناسبت دارد که ظهور حضرت مهدی علیه السلام که از اشرف حوادث عالم است در چنین روز شریفی واقع شود.

پی نوشت‌ها:
۱. الغیبه طوسی، صفحه ۲۷۴ ؛ کشف الغمه، ج ۳ ، ص ۲۵۲ ؛ بحارالانوار ، جلد ۵۲ ص ۲۹۰.
۲. الغیبه طوسی طوسی، صفحه ۲۷۴ ؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۲۹۰.
۳. به نقل از کتاب شش ماه پایانی، نوشته مجتبی الساده، ترجمه محمود مطهری نیا.
۴. منتخب ‏الاثر، الفصل السادس، الباب التاسع، حدیث ۱ تا ۷، ص ۵۷۴ تا ۵۷۶.