اثبات وجود و ظهور حضرت مهدی (ع) بر حسب دلالت ستارگان(۲)
آیا واقعا، خورشید از مغرب طلوع مى کند؟ یا این که طلوع آفتاب از مغرب، کنایه از طلوع جمال آن حضرت از مکه معظمه، است، مرحوم مجلسى مى گوید: آنگاه که امیر مؤمنان على(ع) علایم ظهور را براى اصحاب خویش چون: «اصبغ بن نباته» و «صعصعه بن صوحان» بیان مىفرمود چنین گفت: طلوع آفتاب از مغرب. «نزال بن سبره» از «صعصعه» پرسید مراد امیرالمؤمنین(ع) از این کلام چیست؟
۱ – «اقتربت الساعه و انشق القمر ا … فتول عنهم یوم یدع الداع الی شی ء نکر» (۱۱) یعنی: آن ساعت نزدیک آمد و ماه آسمان شکافته شد … ، پس، از آنان روی گردان تا روزی که نداکننده ای خلق را به عالمی حیرت آور و هول انگیز دعوت کند .
در حدیثی، آن ساعت را خروج حضرت مهدی (عج) دانسته که مردم را به آیینی فرا می خواند که آن را منکر و ناشناخته می دانند و باور نمی کنند که آیین اسلام باشد .
امام صادق علیه السلام برخی از ویژگیهای آیین اسلام در آن زمان را این گونه بر می شمارد:
وقتی حضرت قائم قیام کند به جانب کوفه رهسپار می شود و چهار مسجد را در کوفه ویران می سازد، [چون با موازین اسلام همخوان نمی باشند] و در روی زمین مسجدی که دارای بالکن (اشراف) باشد باقی نخواهد ماند جز این که ویران می کند و آنها را بدون اشراف می سازد، راه های بزرگ را توسعه می بخشد و دستور می فرماید هر آنچه از دیوارها به جانب خیابان و کوچه ها خارج شده اند همچون بالکون، ناودان و … همه برچیده شوند و همه بدعتها را از بین می برد و جمیع سنتها و شیوه های پسندیده اسلامی را تجدید می فرماید، شهرها و کشورهای قسطنطنیه، چین و کوهستانهای دیلم را می گشاید [فرمان اسلام را در آنها جاری می سازد] و هفت سال این گونه حکم می راند که هر سالی برابر ده سال از سالهای معمولی است، سپس آنچه خدا خواهد انجام می دهد . (۱۲)
راوی می پرسد: فدایت گردم، چگونه سالها طولانی می گردند؟ (و چگونه یک سال به اندازه و مدت ده سال خواهد گشت؟) فرمود: خداوند متعال فرمان می دهد فلک درنگ کند و حرکت خویش را کند نماید، از این رو، روزها و سالها طولانی خواهند گشت .
ابو بصیر که راوی خبر است باز می پرسد: آنان [شاید احکامیان یا منجمان غیرمسلمان آن روزگاران] می گویند: فلک اگر تغییر کند (و از حرکت معمولی باز ایستد و یا کند شود) از بین خواهد رفت؟ فرمود: این سخن زندیقان است، اما مسلمانان چنین راهی را نخواهند پیمود . حال آن که خداوند متعال ماه را برای پیامبر صلی الله علیه و آله شکافت (در حالی که آنان محال می دانستند) و قبل از آن، خورشید را برای یوشع بن نون برگرداند . از همه بالاتر، خبر داد به طولانی بودن روز قیامت، روزی که برابر هزار سال از سالهای معمولی مردمان است . (۱۳)
ایست فلک و تایید سخن
مفاد خبر یاد شده را می توان از دیدگاه دانش روز هم تایید کرد; یعنی طولانی شدن روز و سال در زمان ظهور حضرت مهدی (عج) با هیچ مشکلی روبه رو نخواهد شد، بلکه نشانه هایی در دست است که می تواند مؤید حدیث باشد:
الف) اگر ما با توجه به نیروی گرانش عام (جاذبه عمومی) که بر همه اجرام آسمانی و اجسام عنصری و زمینی کارگر و مؤثر ست بنگریم، می بینیم نیروی جاذبه ماه (نزدیکترین جرم به زمین) و تاثیر آن بر آب دریاها، خاک و خشکی ها و نیز ایست (ترمز) دادن به کره زمین بسیار چشمگیر است . از این رو، روزها و سالها طولانی می گردند و اینک توضیح سخن:
از دیرباز مردم روزگاران می دانستند میان طلوع و غروب ماه و بر آمدن (مد) و فرونشینی (جزر) آب دریاها بایستی رابطه ای وجود داشته باشد اما چگونگی آن را نمی دانستند تا این که نابغه بزرگ جهان دانش اسحاق نیوتون برای نخستین بار بر حل این معما دست یافت و چگونگی پیدایش آن را به درستی بیان کرد .
پدیده کشند (جزر و مد) اساسا زاییده نیروی جاذبه کره ماه است . بدیهی است دریاها در مقایسه با خشکی های زمین از قابلیت انعطاف و نرمی بیشتری برخوردار بوده و بالطبع در برابر نیروی کشش ماه کمتر ایستادگی می کنند . به همین مناسبت توده های آب در زیر پای ماه انباشته می گردند و پدیده ای را به نام «برکشند» ایجاد می کنند . همزمان با «برکشند» رو به ماه، «برکشند» دیگری در آن سوی کره زمین ایجاد می گردد، بدین گونه که آبهای آن سوی کره زمین که از ماه بدورند، کمتر متاثر گردیده و به اصطلاح «عقب » می مانند و «آب توده » عظیمی را ایجاد می کنند . از این رو، روزانه هر نقطه از سطح دریا دو بار دستخوش برکشند (مد) و دو بار هم دستخوش «فرو کشند» (جزر) می گردد . بر این اساس، فاصله (زمان) بین دو جزر و مد متوالی به طور متوسط ۱۲ ساعت و ۵/۲۵ دقیقه است . درست نصف زمانی که طول می کشد، تا ماه یک دور کامل دور زمین بپیماید; یعنی ۲۴ ساعت و ۵۱ دقیقه . شایان ذکر است که جزر و مد (فروکشند و برکشند)، همراه با حرکت ظاهری ماه از افق شرقی مشاهده کننده، به سمت افق غربی او پیش می روند .
اثر «جاذبه خورشید» بر جزر و مد، نسبت به ماه در درجه دوم اهمیت قرار دارد; زیرا فاصله آن بیشتر است (فاصله متوسط خورشید از زمین یکصد و پنجاه میلیون کیلومتر می باشد) . از این رو، نسبت نیروی مولد جزر و مد خورشید حدود ۷ درصد (۷%) نیروی ماه است اما وقتی که نیروهای مولد ماه و خورشید هماهنگ عمل کنند; مثلا هنگام «ماه نو» که هر دو در یک طرف زمین هستند جزر و مدها در حداکثر خود هستند و به نام جزر و مد بهاری یا «مهکشند» (SPring_Tide) نامیده می شوند . حد دیگر وقتی است که خورشید و ماه با هم زاویه ۹۰ درجه (تربیع) می سازند . در این هنگام جزر و مد به حداقل و به جزر و مدهای خفیف یا «کهکشند» (Neap_Tide) مبدل می شوند .
نزدیکی ماه به زمین نیز تاثیری در ارتفاع جزر و مد دارد . هنگامی که ماه در حضیض زمینی قرار دارد نیروی مولد آن به اندازه ۲۰% بیش از حد عادی است .
جاذبه ماه سبب می شود علاوه بر آماسیدن (برکشند) آبهای کره زمین، خشکی ها نیز دستخوش تورم گردند که در مقایسه با آماس آبها نامحسوس هستند .
نیروی حاصل از جاذبه ماه و لنگری که از جانب انباشته شدن آبها به وجود می آید، سبب می شود که چرخش محوری زمین (حرکت وضعی) به آرامی ایست (ترمز) کند و بدینسان طول شبانه روز زمینی افزایش یابد . این همان معنای درنگ فلک است . از این رو، بررسی خطوط رشد و نمو سنگواره های مرجانی بیانگر آن است که در ۳۵۰ میلیون سال پیش طول شبانه روز حدود سه ساعت کوتاهتر از شبانه روز کنونی بوده و طول سال خورشیدی به چیزی حدود ۴۰۰ روز بالغ می گردیده است .
بررسی هایی که از روی سوابق به جا مانده از کسوف و خسوفهای گذشته به عمل آمده نشان می دهد که روند افزایش طول روزهای زمینی ۰۰۱۶/۰ ثانیه در هر قرن است . (۱۴) بنابراین، هیچ بعید نیست که در زمان ظهور حضرت مهدی (عج) روند طولانی شدن روزهای کره زمین رو به افزایش گذارد .
ب) پروردگار متعال نیروی جاذبه یاد شده را در سرتاسر این نظام اعم از جسمانی، جرمانی و کیهانی به ودیعت نهاده است، چنان که بسیاری از مفسران معتقدند این آیه بر آن دلالت دارد:
«الله الذی رفع السماوات بغیر عمد ترونها ثم استوی علی العرش و سخر الشمس و القمر کل یجری لاجل مسمی …» (۱۵) یعنی; خداست آن ذات پاکی که آسمانها را بدون ستون برافراشت و شما آن را ملاحظه می کنید . آنگاه، با کمال قدرت، عرش را در لقت بیاراست و خورشید و ماه را مسخر اراده خود ساخت که هر کدام در وقت خاص و در مدار معین به گردش آیند .
چنین آفریدگاری قدرت دارد دوره (پریود) (۱۶) روزانه و سالیانه (حرکت وضعی و انتقالی) کره زمین را کاهش دهد و یک دور گردش وضعی (چرخش محوری) زمین را ده برابر کرده و به ۲۴۰ ساعت برساند و یک دور گردش سالیانه زمین (حرکت انتقالی مداری) را در مدار خود ده برابر کند; یعنی سرعت کره زمین را که در هر ثانیه ۳۰ کیلومتر حرکت می کند، به ۳ کیلومتر کاهش دهد . از این رو، امام صادق علیه السلام برای رفع تعجب ابو بصیر می فرماید:
آن گونه که ماه برای رسول خدا شکافته شد [روایات در این خصوص از اهل سنت و شیعه به سر حد یقین و تواتر رسیده است] و پیش از آن، خورشید بر «یوشع بن نون » بازگشت [به احتمال قوی به مقدار چند ساعت کره زمین در حرکت وضعی خود از چپ به راست (شرق به غرب) برگشته باشد . (۱۷) ]
چنان که امروزه اخترشناسان معتقدند سیاره ناهید (زهره) از شرق به غرب; یعنی بر خلاف حرکت وضعی زمین در حال چرخش است; یعنی خورشید از مغرب طلوع و در مشرق غروب (به اصطلاح کره زمین) می نماید، گرچه مشرق ناهید همان جایی است که خورشید از آنجا طلوع کرده و مغرب آن همان مکانی است که در آن غروب نموده است . بنابراین، خداوند توانا می تواند چنین حرکتی را ظرف چند ساعت برای کره زمین در زمان یوشع بن نون پدید آورد و از همه مهمتر روز قیامت است که قرآن درباره آن می فرماید:
«و ان یوما عند ربک کالف سنه مما تعدون » (۱۸) یعنی: همانا یک روز نزد خدا چون هزار سال به حساب شماست .
همچنین می فرماید:
«یدبر الامر من السماء الی الارض ثم یعرج الیه فی یوم کان مقداره الف سنه مما تعدون » (۱۹) یعنی: اوامر عالم را به نظام احسن و اکمل از آسمان تا زمین تدبیر می کند، سپس روزی که مقدارش به حساب شما بندگان هزار سال است، باز به سوی خود بالا می برد .
۲ – قرار گرفتن آفتاب وسط آسمان
بنا به نوشته سید اسماعیل عقیلی و محدث قمی مؤید دیگری که بر فرمایش امام صادق علیه السلام; یعنی بر بازگشت خورشید – که ما به تعبیر دیگر بازگشت حرکت وضعی زمین دانستیم – در دست داریم، ایستادن آفتاب در وسط آسمان است از اول ظهر تا وقت عصر بدون آن که حرکت کند و این دلیل است بر تغییر حرکت افلاک . (۲۰)
مورخان، محدثان و مفسران سخن فوق را ذیل این آیه به قلم آورده اند:
«ان نشا ننزل علیهم من السماء آیه فظلت اعناقهم لها خاضعین » (۲۱) یعنی: ما اگر بخواهیم از آسمان نشانه و آیت قهری نازل می گردانیم تا همه بر آن گردن نهند و خاضع شوند .
ابو بصیر گوید: از امام صادق علیه السلام درباره این آیه شنیدم که می فرمود:
به زودی خداوند درباره آنان چنین خواهد کرد، گفتم: اینان چه کسانی هستند؟ فرمود: بنی امیه و یارانشان . گفتم: آن آیه و نشانه چیست؟ فرمود: ایستادن خورشید بین اول ظهر تا وقت عصر و خارج شدن و پدیدار گشتن یک صورت تا سینه شخصی که حسب و نسب او شناخته شده است; این پدیده در زمان سفیانی واقع می شود . در این هنگام سفیانی و دار و دسته او به هلاکت خواهند رسید .
امام صادق علیه السلام فرمود: پیش از ظهور حضرت مهدی پنج نشانه واقع می شود:
۱ – صیحه آسمانی: آن حضرت علیه السلام در مکه داخل می شود و در جانب خانه کعبه ظهور می نماید و چون آفتاب بلند گردد، قبل از آن منادی ندا کند چنان که همه اهل زمین و آسمان بشنوند و بگوید: ای گروه خلایق! آگاه باشید که این مهدی آل محمد صلی الله علیه و آله است، او را به نام و کنیه جدش رسول خدا صلی الله علیه و آله یاد نماید، و در این باره، این آیه نازل گردیده است: «ان نشا ننزل علیهم من السماء …»
۲ – سفیانی: او از بیابان بی آب و علف واقع در بین مکه و شام خروج کند . سفیانی مردی است با صورت آبله رو، چهارشانه، ازرق چشم و نام او «عثمان بن عنبسه » و از فرزندان یزید بن معاویه است، وی شهرهای دمشق، حمص، فلسطین، اردن و قنسرین را به تصرف خود در آورد …
۳ – فرو رفتن لشکر سفیانی: در بیابانی بین مکه و مدینه، نیروهای او در این محور به سیصد هزار نفر می رسند و سرانجام خود او به دست لشکریان حضرت مهدی (عج) در بیت المقدس کشته خواهد گشت .
۴ – قتل نفس زکیه: و آن پسری است از آل محمد صلی الله علیه و آله که بین رکن و مقام شهید می شود .
۵ – یمانی: خروج یمانی از یمن اتفاق می افتد، در پاره ای اخبار وارد شده است که یمانی و خراسانی و سفیانی در یک زمان خروج خواهند نمود; یعنی در یک روز و یک ماه و یک سال ولی در میان این سه نفر، هیچ کس، از یمانی هدایت کننده تر نیست . وی خلایق را به سوی حق دلالت می کند . (۲۲)
نشانه هاى ظهور حضرت مهدى(ع)
۳ – طلوع خورشید از مغرب
آیا واقعا، خورشید از مغرب طلوع مىکند؟ یا این که طلوع آفتاب از مغرب، کنایه از طلوع جمال آن حضرت از مکه معظمه، است، مرحوم مجلسى مى گوید: آنگاه که امیر مؤمنان على(ع) علایم ظهور را براى اصحاب خویش چون: «اصبغ بن نباته» و «صعصعه بن صوحان» بیان مىفرمود چنین گفت: طلوع آفتاب از مغرب. «نزال بن سبره» از «صعصعه» پرسید مراد امیرالمؤمنین(ع) از این کلام چیست؟ «صعصعه» گفت: یابن سبره کسى که عیسى بن مریم(ع) پشتسر او نماز مى گزارد، امام دوازدهم از طبقه نهم از اولاد حسین بن على(ع) است و او است آن آفتابى که از مغرب طلوع و در میان رکن و مقام ظاهر مى شود و روى زمین را از کفر و فسق و اعتقادات باطل پاک مى گرداند. (۱)
۴ – طلوع ستاره اى از مشرق که مانند ماه مى درخشد و روشنى مى بخشد، این ستاره به شکل ماه جدید و دو طرف آن به گونه اى کج مى باشد که نزدیک است از کجى به هم وصل شود و چنان درخشندگى داشته باشد که چشم ها را خیره سازد «طلوع نجم بالمشرق یضئ کما یضئ القمر ثم ینعطف حتى یکاد تلتقى طرفاه». (۲)
۵- ستاره هاى دنباله دار
در برخى از روایات طلوع ستاره هاى دنباله دار از علایم ظهور به حساب رفته است چنانکه امیرالمؤمنین(ع) مى فرماید: «و طلوع الکواکب المذنبه واقتران النجوم». (۳) و همچنین فرمود: «و بدا لکم النجم ذوالذنب من قبل المشرق و لاح لکم القمر المنیر فاذا کان ذلک فراجعوا التوبه». (۴)
«یعنى براى شما ستاره دنباله دارى از جانب خاور آشکار و ماهتاب پرفروغى ظاهر مى شود در این هنگام به توبه باز گردید، و در برخى از علامات، ظهور ستاره دنباله دار را در نزدیک جدى به نگارش آورده اند».
علامه مجلسى(قدسسره) ذیل کلام امیرالمؤمنین(ع) مى نویسد:
گفته شده است این سخن اشاره است به ستاره دنباله دارى که در سال۸۳۹ هجرى پدید آمد، درحالى که خورشید در اوایل میزان[مهرماه] بود، این ستاره ذوذنب نزدیک مجموعه ستارگان «اکلیل شمالى» بود، سپس به تدریج از نور آن کاسته و پس از هشت ماه به طور کلى محو گردید.
در زمان ما[مجلسى دوم] در سال ۱۰۷۵ ستاره دنباله دارى بین مشرق و قبله مشاهده گشت که داراى طلوع و غروب بود، حرکت آن سریع و از مغرب به مشرق(توالى) بود و پس از دو ماه ناپدید شد، لیکن نمى توان گفت مراد آن حضرت حتما این زمانها بوده است. (۵)
پژوهشى پیرامون ستاره هاى دنباله دار
ستارگان دنباله دار اجرامى آسمانى مى باشند که داراى شکل منحصر به فرد و اندزه هایى بزرگ گهگاه ظاهر مى شوند. ستاره دنباله دار که با چشم غیر مسلح چون ماه بى حرکت به نظر مىآید، در واقع با سرعت صدها کیلومتر در ثانیه حرکت مى کند، سرعت دقیق آن را مىتوان از تغییر مکان آن نسبت به ستارگان ثابت تعیین کرد.
تعداد ستاره هاى دنباله دار تا ۱۰ عدد احتمال مىرود. ولى تاکنون حدود هفتصد(۷۰۰) ستاره دنباله دار شناخته شده و هر ساله نیز چند عدد ستاره دنباله دار جدید کشف و رصد مى گردد.
حدود ۲۶۰ عدد آنها در مدارهاى بسته و کشیده دور مى زنند و بسیارى از آنها چندین بار به جانب زمین باز گشته و مشاهده شده اند، و تعداد ۳۷۰ عدد از آنها داراى مدارى هذلولى یا سهمى هستند که پس از یک بار نزدیک شدن به زمین و مشاهده آنها دیگر دیده نخواهند شد. در حدود ۴۵ ستاره دنباله دار در جهت سیاره ها حرکت مى کنند(از مغرب به مشرق) و نقطه حضیض مدارى آنها نزدیک به مدار سیاره مشترى و عضوى از خانواده مشترى هستند. مدار این ستاره ها بیضى است و اغلب آنها به سمت صورت فلکى غول (هرکول) که همه منظومه شمسى با سرعتى معادل ۲۰ کیلومتر در ثانیه به طرف آن درحرکت است، پیش مىروند.
ساختمان ستاره هاى دنباله دار
ستاره هاى دنباله دار از ذرات شهابى همراه با هسته جامد بزرگ تشکیل شده اند، و همه آنها به وسیله جرمى از گاز کما ( Coma) احاطه شده که از مولکولها و اتمهاى آزاد شده از ناحیه هسته تشکیل یافته و از عناصرى همچون دو اتم سبک نظیر OH (هیدروکسیل)، ک. و ورم (K, Wurm) ، پى، سوینگز (P, Sings) و گروهى از مولکولهاى مادر نظیر متان (C H4) را بربر دارند.
در زمین بعضى از این عناصر به شکل گاز آمونیاک یا مایع آب وجود دارند اما «سوینگز»و «ورم» خاطرنشان ساخته اند که این عناصر در ستارههاى دنبالهدار به شکل جامد وجود دارند، همچون یخ معمولى در مورد آب و یخ آمونیاک، و یخ متان و غیره که در درون آنها ماده هاى شهابى تشکیل یافته اند از آهن، کلسیم، منیزیم، نیکل، آلومینیم، سدیم و…
یخهاى سطحى ستاره هاى دنبالهدار با بازگشت متوالى و عبور از نزدیک خورشید به تدریج ذوب مىشوند و در زیر آنها لایه هاى یخ جامدى باقى خواهند بود که به خوبى از تاثیر اشعه خورشیدى محافظت مى شوند.
درجه حرارت این ستاره ها بستگى به فاصله آنها از خورشید دارد.
ستاره هاى دنباله دار مشهور
۱ – مهشورترین ستاره هاى دنباله دار متناوب
ستاره «هالى» (HALLEY,S,CMET) است این ستاره به وسیله «ادموند هالى»(۱۶۵۶ – ۱۷۴۲) عضو رصدخانه سلطنتى انگلستان پیش بینى شد. دکتر هالى در واقع یکى از همکاران جوان اسحاق نیوتن بود، وى براى اولین مرتبه اظهار داشت که ستاره هاى دنباله دار دیده شده در سالهاى ۱۵۳۱م و۱۶۰۷ و ۱۶۸۲م بازگشت متفاوتى از یک ستاره دنبالهدار مى باشند که هر۷۶ سال یک بار به دور خورشید گردش مى کند، محاسبات دکتر هالى نشان داد که دنباله دار مزبور مجددا در سال ۱۷۵۸ در آسمان پدیدار خواهد شد، جرم مزبور که به افتخار وى دنباله دار «هالى» نام گرفته بود، نخستین بار در شب کریسمس سال ۱۷۵۸ دیده شد، هالى تنها دنباله دارى است که با چشم غیر مسلح دیده مى شود.
تاریخچه ظهور این دنباله دار به ۲۴۰ سال پیش از میلاد و به گمانى۴۶۷ سال قبل از میلاد حضرت مسیح(ع) بر مى گردد اما بازگشت هاى۸۳ پیش از میلاد و همچنین ۱۱ قبل از میلاد در تاریخ ثبت است و بازگشت هاى بعدى نیز مرتبا به ثبت رسیده است.
از آنجایى که دنباله دار هالى تحت تاثیر نیروى گرانشى سیارات برجیس و کیوان(مشترى و زحل) قرار دارد لذا دوره گردش آن دقیقا ثابت نیست و بین ۷۴ تا ۷۸ سال به درازا مى کشد، از اینرو بازگشت مجدد آن به سال ۲ – ۲۰۶۱م با درخشندگى خوبى خواهد بود.
پژوهشهاى فضا ناوها
بازگشت سال۱۹۸۶م فرصت مناسبى بود تا دنباله دار هالى به کمک فضاناوهاى پژوهشى از نزدیک مورد بررسى قرار گیرد، هدف از این برنامه مطالعه ساختار جرم مزبور از نظر فیزیکى و شیمیایى و آزمایش هسته، و جو هالى و همچنین رابطه میان جرم آن با بادهاى خورشید بوده است.
بر این اساس مؤسسه پژوهشهاى کیهانى اروپا فضاناو جیوتو (Giotto) و شوروى ها دو فضاناو به نام «وگاى ۱ و ۲» ( Vega) و ژاپنی ها نیز فضاناوهایى به سوى هالى روانه ساختند.
فضاناو وگا ۱، در تاریخ۶ مارس۱۹۸۶ از فاصله۸۸۸۹ کیلومترى آن گذشت، طراحان سفینه مزبور امیدوار بودند که فضاناو وگا۱، از گیسوى دنباله دار نمونه بردارى کند و هسته آن را به دقت مورد کاوش قرار دهد. با وجودى که به دلیل پارهاى نواقص فنى، عکسبردارى واضح و روشن از هسته امکانپذیر نگردید، اما عکسها و اطلاعاتى که به زمین مخابره شد، کاملا شگفت انگیز و غیر منتظره بود.
وگا۲، نیز در هشتم مارس همان سال از فاصله ۸۰۳۰ کیلومترى هسته هالى گذشت و با وجودى که به وسیله غبارهاى گیسوى هالى به شدت بمباران گردید، توانست اطلاعات و عکسهاى جالب و گران قیمتى به زمین ارسال دارد.
فضاناو جیوتو از فاصله ۶۰۵ کیلومترى هسته عبور کرد و عکسهاى دقیقتر و روشنترى به زمین مخابره نمود و نارسایى هاى وگاى ۱ و ۲ را جبران ساخت.
نتایجى که کلا از این دیدارها به دست آمده، نشان مى دهد که هسته هالى شکلى شبیه سیب زمینى دارد که ابعاد آن به طور متوسط حدود ۱۵×۱۰×۵/۷ کیلومتر است و سطح آن همانند ذغال، سیاه بوده و نسبت بازتاب آن از ۴درصد تجاوز نمى کند، عکسها و اطلاعات مخابره شده نشان مى دهد که هسته هالى در میان ابرى از غبار جاى دارد و عوارضى به صورت شکافها و گودالها و فرورفتگى ها، در سطح آن به چشم مىخورد که اندازه آنها بین ۱۰۰متر مکعب تا یک کیلومتر است.
علاوه بر عوارض مزبور، پدیده هاى فورانى کاملا غیر منتظرهاى در سطح هسته به چشم مى خورد که گاز از آن بیرون مى جهد.
گیسو و دنباله هالى از گازهایى که از هسته تبخیر مى شوند، تشکیل مى یابند و غبار نیز از سطح هسته پراکنده مى گردد، در سطح رو به خورشید هسته هالى چند دهانه فورانى یافت مى گردد که جمعا منبع اصلى گسیل گاز و غبار را تشکیل مى دهند، هسته هالى جسم سیاهى است که نور خورشید را جذب مى کند و دمایى را معادل ۳۰۰ تا ۴۰۰ گلوین(۲۷ تا۱۲۷ درجه سانتیگراد) نشان مى دهد.
فضاناو جیوتو که تا اعماق گیسوى هالى پیش رفته بود، مقدار گاز و ترکیبات آن را اندازه گیرى کرده و چنین نشان مى دهد که ۸۰درصد گیسو از مولکولهاى آب و بقیه اکثرا از مولکولهاى دى اکسید کربن تشکیل یافته است. تجزیه و تحلیل ذرات غبار دنبالهدار هالى که به وسیله ابزارهاى نصب شده در جیوتو و وگا به عمل آمده، نشان مى دهد که تقریبا ۸۰درصد آنها حاوى ئیدروژن، کربن، نیتروژن، اکسیژن، و مقدارى گوگرد است و علاوه بر آن، مقدارى سدیم، منیزیوم، سیلیسیم، کلسیم و آهن نیز در آن یافت مى گردد.
۲ – یکى دیگر از ستاره هاى دنباله دار متناوبى که در تمام قسمتهاى مدارش قابل مشاهده بوده است، ستاره دنباله دار «شواسمن» است، این ستاره در حقیقت قابل توجه است و مدارش بین مشترى و زحل قرار دارد و درخشندگى آن تغییر مىپذیرد.
۳ – از دیگر ستاره هاى دنباله دار قابل توجه ستارهاى است که سال ۱۸۸۲م در روشنایى روز کاملا قابل رؤیت بود و از خرمن خورشید در فاصله ۵۰۰۰۰ کیلومترى سطح آن عبور نمود. (۶)
پى نوشت:
۱) کفایهالموحدین، اسماعیل عقیلى، مقاله ۴، بیان برخى از علائم ظهور، منتهى الآمال محدث قمى، فصل۷ – در بعضى از علامات ظهوره، بحار، ج۵۲، ص ۱۹۵.
۲) مدرک قبل.
۳) مدرک قبل.
۴) بحار، ج۵۱، ص۱۲۳ – روضه کافى، ج۸، ص۶۳.
۵) بحار، ج۵۱، ص۱۲۹.
۶) مایردگانى، نجوم به زبان ساده ۲ /۶ ترجمه محمد رضا خواجه پور، نشر گیتاشناسى۱۳۶۳ش، اطلس منظومه خورشیدى، ص ۱۹۰، پاتریک مور، گرى هانت، برگردان عباس جعفرى، نشر گیتاشناسى ۱۳۷۴ش.