اربعین حسینی تقویت انگیزه نهضت اسلامی ایران
قیام جهانی سالار شهیدان، حسین بن علی (علیه السلام) هرگز یک حرکت اعتراضی محدود به زمان و مکان نیست، بلکه معرّفی کامل برای مدل فکری-فرهنگی مکتب اسلام است.
ضرورت اقامه حق و عدل و ستیز بی امان با سردمداران ظلم و جور از عمیق ترین تعالیم دین آسمانی اسلام و مکتب قرآن می باشد که امام حسین (ع) در امتداد شعاع نبوت جد گرامی خود، جریان نهضت کربلا را در برابر یزید بن معاویه با شعار (مثلی لا یبایع مثله) (بحار الانوار/ج۴۴/ص۳۲۵) از دائره زمان و زمین خارج و آن را برای تمام دوران حیات بشری جاودانه نمود.
حضرت امام خمینی (س) به عنوان یکی از برجسته ترین شاگردان مکتب عاشورا با دریافتی صحیح از مکتب حسینی، بنای انقلابی را معماری نمود که با سرنگونی طاغوت عصر، به استقرار حکومت اسلامی منطبق بر معارف والای قرآن و عترت انجامید. تنها با گذری در اعلامیه ها و سخنرانی های روشنگرانه آن رهبر الهی در طول دوران مبارزه، می توان به خوبی دریافت که ایشان جای جای نهضت خویش را به مکتب سرخ عاشورا گره زده و عینیت سخنان، نامه ها و مناظرات حضرت سیدالشهداء (ع) در مجموعه گفتار و نوشتار امام در طول نهضت کاملا ملموس می باشد.
انقلاب اسلامی مردم ایران، در امتداد نهضت کربلا
حضرت امام (س) در سیزدهم تیر ماه سال پنجاه و هشت و در حالی که حدود پنج ماه از پیروزی انقلاب سپری شده، در جمع پاسداران و روحانیون تربت حیدریه در شهر مقدس قم، با اشاره به فلسفه قیام سالار شهیدان (ع) در احیای مکتب اسلام؛ انقلاب اسلامی مردم ایران را در امتداد نهضت کربلا دانستند و با مردود دانستن پرهیز از خطر کردن در راه بقای اسلام، گفته اند:
« در کشتن حضرت سید الشهدا هیچ اشکال نبود برای اینکه مکتب را داشتند آنها از بین میبردند، و شهادت حضرت سید الشهدا مکتب را زنده کرد. خودش شهید شد، مکتب اسلام زنده شد؛ و رژیم طاغوتی معاویه و پسرش را دفن کرد … و سید الشهدا هم چون دید اینها دارند مکتب اسلام را آلوده می‌کنند، با اسم خلافت اسلام خلافکاری می‌کنند و ظلم می‌کنند و این منعکس میشود در دنیا که خلیفه رسول اللَّه دارد این کارها را میکند، حضرت سید الشهدا تکلیف برای خودشان دانستند که بروند و کشته هم بشوند؛ و محو کنند آثار معاویه و پسرش را. پس کشتن، شهادت سید الشهدا چیزی نبود که برای اسلام ضرر داشته باشد؛ نفع داشت برای اسلام؛ اسلام را زنده کرد. اگر ما هم همه در این نهضتی که کرده بودیم، در این راهی که داشتیم میرفتیم برای مبارزه و معارضه، کشته میشدیم، آن هم اشکال نداشت؛ برای اینکه ما هم راهمان را رفته بودیم؛ کشته شده بودیم در راه اسلام. اسلام در خطر نبود؛ اسلام زنده تر میشد.» (صحیفه امام).
عظمت اربعین حسینی از منظر امامان معصوم (ع)
برای گرامیداشت یک متوفا در همه ملل و آئین ها مراسم بزرگداشتی را با کیفیت های گوناگون در همان سال درگذشت منعقد می کنند و شیعیان نیز رسم چهلم را برای امامان معصوم (ع) و درگذشتگان خود برپا می دارند. اما هیچ گاه اینگونه مراسم در سالهای بعد تکرار نمی گردد و حداکثر به یک سالگرد اکتفا می شود؛ تنها برای انسان کاملی که با خون پاک خود و عزیزانش اسلام را از خطر نابودی حتمی نجات داد، تا روز قیامت (اربعین) خواهد بود و همه ساله این گرامیداشت جدای از مراسم سوگواری عاشورای آن حضرت مورد توجه بزرگان دین و عموم مؤمنین می باشد. نیک می دانیم حرکت جهانی حسین بن علی (ع) اختصاصات فراوانی را به همراه داشت که قطعاً یکی از آنها «اربعین» آن حضرت است.
امام صادق (ع) در زیارت اربعین که به تعبیر نورانی امام حسن عسکری (ع) از علامات ایمان محسوب می شود (ر.ک تهذیب الاحکام/ج۶/ص۵۲)؛ دلیل ایثار عظیم جد بزرگوارش در صحنه قیام کربلا را نجات دادن مردمی دانستند که در حال غرق شدن در دریای متلاطم جهالت و گمراهی بودند و شعاع این نجاتبخشی را متوجه عموم جهان بشریت بدون در نظر گرفتن قوم، نژاد و مذهب عنوان نمودند. (و بذل مهجته فیک لیستنقذ عبادک من الجهاله و حیره الضلاله) (تهذیب الاحکام/ج۶/ص۱۱۳).
اربعین تیر خلاص به قلب ستمشاهی
حضرت امام خمینی (س) در بحبوحه نهضت اسلامی با فرارسیدن اربعین حسینی و در مقطع حساس روزهای پایانی دی ماه پنجاه و هفت که منجر به فرار شاه معدوم از کشور و روی کارآمدن دولت بختیار و ورود ژنرال هایزر برای جلوگیری از سقوط ارتش شاهنشاهی به ایران بود؛ این رخداد بزرگ تاریخ اسلام را وقت شلیک تیر خلاص به قلب فاسد یزیدیان زمان قرار دادند و در بیست و پنجم دی ماه پنجاه و هفت با صدور پیام مهمی از نوفل لوشاتو خطاب به مردم ایران، آنان را به راهپیمایی گسترده بر علیه حکومت فاسد پهلوی دعوت نمودند:
«اربعین سید مظلومان و سرور شهیدان- صلوات اللَّه و سلامه علیه- رسید. بر ملت رشید و آگاه ما «اربعین» های سودمندی گذشت. ما در این سالها به دنبال بیش از پنجاه سال سلطنت غاصبانه سلسله پهلوی با چه مصیبت هایی و بیفرهنگی های خانمان سوزی مواجه بودهایم. سالهایی بس تلخ و رنج آور در این پنجاه سال و تلخ تر و رنجآورتر در این یکی دو سال اخیر که ملت شجاع ما را علیه استبداد و استعمار به حرکت درآورد.
امسال اربعین امام امت در خلال اربعینهای پیروان و شیعیان آن بزرگمرد اسلام واقع شده، و گویی خون شهیدان ما امتداد خون پاک شهیدان کربلاست، و اربعین اخیر برادران ما بازتاب اربعین آن دلاوران میباشد؛ خون طاهر آنان به حکومت طاغوتی یزید خاتمه داد، و خون پاک اینان سلطنت طاغوتی را به هم پیچید. اربعین امسال استثنایی و نمونه است؛ راهپیمایی و تظاهرات پر شور در این اربعین وظیفه شرعی و ملی است.
ملت بزرگ در سراسر ایران با راهپیمایی و تظاهرات خود این نظام را دفن میکند، و مخالفت خود را با «شورای سلطنت» غیر قانونی اعلام مینماید، و پشتیبانی خود را برای چندمین بار از «جمهوری اسلامی» اعلام میکند.»(صحیفه امام).
به دنبال پیام دعوت رهبر عالیقدر نهضت و بیانیه جامعه روحانیت مبارز، مردم انقلابی ایران یکی از زرین ترین اوراق کتاب انقلاب خود را ثبت نموده و با تأسی از مکتب نورانی حسینی در اربعین شهادت آن سرور آزادگی، آخرین میخ را بر تابوت جنازه دودمان پهلوی کوبیدند. سیل جمعیت حاضر در راهپیمائی اربعین به حدی بود که روزنامه کیهان در تیتر اول خود از این راهپیمایی با عنوان “عظیمترین راهپیمایی مذهبی و سیاسی تاریخ” نام برد. (روزنامه کیهان، شنبه، ۳۰ دی ۱۳۵۷، ص ۱)
در جریان این روز تاریخ ساز؛ روحیه نظامیان، بهخصوص پرسنل شهربانی به گونه‌ای متزلزل بود که حتی سپهبد جعفری به تلخی اعتراف کرد: (عده‌ای از سرپاسبان‌ها و پاسبان‌ها علاوه بر گزارش کتبی به طور شفاهی هم صریحا اظهار می‌کنند که ما مسلمان و مقلد آیت‌الله خمینی هستیم و نمی‌توانیم برخلاف اوامر و دستورات آیت‌الله رفتار کنیم). (عباس قره‌باغی، اعترافات ژنرال، تهران: نی، ص ۲۰۳)
تقدیر امام (س) از لشکر اربعینی ملت ایران
زعیم عالیقدر ملت انقلابی ایران پس از این راهپیمایی تاریخ ساز در روز سی ام دی پنجاه و هفت از محل تبعید خود خطاب به لشکر اربعینی ملت ایران پیامی صادر فرمودند:
«سلام بیپایان و درود بیحد به عموم اهالی غیور ایران؛ ملت شریف و شجاعی که با وحدت کلمه، خواستِ خود را که برچیده شدن نظام شاهنشاهی و استقرار حکومت جمهوری اسلامی است، در اربعین امام امت- سلام اللَّه علیه- برای چندمین بار اعلام نمود. نهضت مقدس اسلامی شما گرچه با خون پاک شهیدان و مصیبتهای جانگداز توأم بود لکن آزادیخواهی و استقلال طلبی شما در جبین تاریخ ثبت شد. دشمن اساسی خود و کشور خود را از صحنه بیرون راندید، و بزرگترین خائن و جانی کشور را در گورستان تاریخ دفن نمودید. شما با قیام و استقامت خود به ملتهای مستضعف ثابت کردید که اسلحههای مدرن و قدرتهای شیطانی نمیتوانند در مقابل خواست ملتی که برای دفاع از عقیده و حق خود دلاورانه بپاخاسته است دوام داشته باشند؛ و نیز ثابت کردید که قدرت ملتی آگاه، بر تمامی سلاحهای ابرقدرتها پیروز است. (صحیفه امام).
عاشورا و اربعین، وسیله تقویت انگیزه وحدت در امت
حضرت امام خمینی (س) در تحلیل دیگری در جمع اقشار مختلف مردم در روز بیست و پنجم آذر ماه سال شصت، ضمن یادآوری ضرورت (وحدت کلمه) امت مسلمان که از کلید واژه های مهم ایشان در دوران رهبری محسوب می شود، مناسب هایی نظیر عاشورا و اربعین را باعث تقویت انگیزه وحدت بر می شمرند و با تاکید بر پرهیز مسلمانان از تفرقه می فرمایند:
« ما از دست آمریکا نباید خیلی گله کنیم و لوام الفساد اوست، لکن از کشورهای اسلامی و از حکومتهای اسلامی باید شکوه کنیم و فریاد بزنیم. اسلام این قدر برای اجتماع و برای وحدت کلمه، هم تبلیغ کرده است و هم عمل کرده است؛ یعنی، روزهایی را پیش آورده است که با خود این روزها و انگیزه این روزها تحکیم وحدت میشود مثل عاشورا و اربعین. و قرآن کریم پافشاری دارد در این مطلب که متفرق نباشند مردم، مسلمین از هم، و ید واحده باشند و معتصم به «حبل اللَّه» باشند. آمریکا باید به حسب آن تزی که دارد و آنکه اختلاف بین مسلمین بیندازد و بهرهبرداری کند و همه حیثیت مسلمین را و دارایی مسلمین را و ذخایر مسلمین را بچاپد و مسلمین را به حال مصرفگرا نگه دارد. »( صحیفه امام).
امید است مجالس سوگواری اربعین حسینی ضمن تقویت روحیه معنوی مردم، باعث رشد فرهنگ اجتماعی کشور بر مدار اندیشه تابناک حضرت سیدالشهداء (ع) گردد و همواره ندای حق طلبی و ظلم ستیزی آن حضرت در گوش جهانیان طنین انداز شود و روح تابناک امام راحل (س) که بزرگ قهرمان به عینیت بخشیدن فرهنگ سرخ عاشورا در قرن معاصر محسوب می شود با مولای عاشورائیان محشور باشد.