کوچکترین مهندسان تعمیر هواپیماهای نظامی جهان ایرانی هستند
سعید و فرید کوچکترین مهندسان تعمیر هواپیماهای نظامی هستند و به رغم تحمل شرایط دشوار بیماری‌شان اما دست از تلاش برنداشته و توانسته‌اند خود را تا جایگاه مهندس پروازی برسانند.
گروه خبرگزاری افسران: کوچکترین مهندسان تعمیر هواپیماهای نظامی در جهان هستند، سختی‌های کار را به رغم مشکلات جسمی به جان خریده‌اند و وارد میدان کار در این عرصه شده‌اند. شاید در نگاه اول برای ما هم سوال شود که آیا آنها هم می‌توانند شغل داشته باشند و مثل سایرین مشغول به کار شوند؟ اما رو در رو شدن با آنها همه تصوراتمان را بهم می ریزد، آنها متخصص‌هایی هستند که به راحتی به هرقسمتی از هواپیما که دست هرکسی به آنجا نمی‌رسد، وارد می‌شوند و خرابی هواپیما را تعمیر می‌کنند.
سعید شیری و فرید تقی پور: هر دوی آنها به سندورم «آکندورپلازی» مبتلا بوده و همین بیماری باعث شده تا کوتاه قامت بمانند، آنها به رغم تحمل شرایط دشوار این بیماری اما دست از تلاش بر نداشته و توانسته‌اند خود را تا جایگاه مهندس پروازی برسانند و حالا پس از تلاش‌های بسیار متخصص تعمیر و نگهداری هواپیماهای سی-۱۳۰ هرکولس ایران و فوکر اف۲۷ هستند.
حضور در پایگاه یکم شکاری مهر آباد
به دعوت آقای بشیری به پایگاه یکم شکاری مهرآباد رفتیم، هرچند برای ملاقات کوچکترین تعمیرکاران هواپیما عجله داشتیم اما فرصت را مغتنم شمردیم، گشتی در آشیانه زدیم و هواپیماهای بازآماد نشده را از نزدیک دیدیم. قرار بود آقای بشیری و همکارش به داخل باک که در نزدیکی باله هواپیما بود بروند و آن را بازدید کنند. آن طور که خودشان تعریف می‌کردند افراد عادی به لحاظ جثه نمی‌توانند وارد باک هواپیماهای سی ۱۳۰ شوند و این همان کاری است که تنها از دست کوتاه قامتان بر می‌آید.
لباس‌های مخصوص را پوشیدند و خود را برای کار آماده کردند. سعید شیری متولد ۱۳۵۶ است، ساکن تهران و فرزند دختری به نام فاطمه دارد. او می‌گوید: از سال ۱۳۸۶ به استخدام نیروی هوایی ارتش در آمدم و از همان بدو ورود به ارتش دوره‌های تکمیلی تخصصی و تجربی روی هواپیما را سپری کردم.
تخصص آقای بشیری تکنسین تعمیرات و نگهداری هواپیما است و ارتش از توانایی کوتاه قامتان برای سیستم‌های باک هواپیما‌ها استفاده می‌کند، وی درباره تخصص خود می‌گوید: در برخی لوکیشن‌های هواپیما، دسترسی افراد عادی بسیرا دشوار است و از همین رو است که کوتاه قامتان برای این دست کارها دست به آچار می‌شوند. او علاوه بر فعالیت در نیروی هوایی تحصیلات مرتبط با همین رشته را دارد، او در رشته الکترومکانیک هوافضا تحصیل کرده و حالا برای خود استاد شده است.
پای کوتاه قامتان چگونه به تعمیر هواپیماهای نظامی باز شد؟
شیرین زبانی و علاقه او به کارش باعث شده تا گرمای طاقت‌فرسای هوا را فراموش کنیم و چندساعتی روی باند فرود هواپیما با این متخصصین کوتاه قامت گفت‌وگو کنیم. آقای بشیری معتقد است، کسی که بخواهد با هواپیما‌ها سر و کله بزند در وهله نخست نباید ترس از ارتفاع داشته باشد. اگر چه ارتفاع در هنگام تعمیر هواپیما کمی بالاتر از چند سقف یک خانه است اما باز هم می‌شود نام آن را ارتفاع بدون حفاظ گذاشت. سعید کم حرف به نظر می‌رسد، هرطور که شده سر صحبت باز می‌کنم، او می‌گوید همسرش بلندقامت است اما دخترش به دلیل نرسیدن داروی تغییر ژنتیک که در کشور‌های غربی ساخته شده است کوتاه قامت به دنیا آمده است.
سعید درباره کارهایی که در این پایگاه انجام می‌دهد برایمان تعریف می‌کند؛ اینجا روال کار به صورت اداری است اما ساعت‌ها و شیفت‌هایی هم دارد که باید در پایگاه حضور پیدا کنیم، ما به طور روزانه جلساتی را در اتاقک مخصوص سوله داریم و برنامه‌ها و دستورالعمل‌های روزانه در آنجا مشخص و ابلاغ می‌شود. پس از آن نیز به منظور اجرای همین فرامین با جعبه ابزار‌هایمان به سمت هواپیمای مورد نظر حرکت می‌کنیم.
تخلیه باک‌های بنزین پیش از ورود به باک
آقای بشیری در این گفت‌وگو از استانداردهای بین‌المللی درباره کار روی هواپیما‌ها صحبت می‌کند وعنوان می‌کند که براساس استانداردهای اعلام شده در دنیا روزانه بین ۳ تا ۵ ساعت می‌توان در فضای باک‌های بنزین هواپیما‌ها فعالیت کرد، البته آن هم بستگی به نوع آن تعمیرات دارد.
او چگونگی ورود به باک بنزین هواپیماهای سی ۱۳۰ که در سمت باله‌های هواپیما تعبیه شده است را این گونه تشریح می‌کند: ما وقتی وارد باک سیستم‌های هواپیما می‌شویم، قبل از آن دریچه‌های باک را باز می‌کنیم، چون داخل باک هواپیما پر از گاز بنزین است و ما باید آن گاز‌ها را تخلیه کنیم. دستگاه‌هایی به نام ایرکانتیشن( Air Condition) با دو حالت ساکشن و فوروارد وجود دارد، زمانی که وارد باک شویم قبل از ورود ساکشن گاز‌های بنزین را تخلیه می‌کند و پس از آنکه بنزین به طور کامل تخلیه شد ۲۴ ساعت بعد از تخلیه بنزین، ما مجاز به ورود به باک هواپیما‌ها هستیم.
به گفته آقای بشیری لباس‌های مهندسان تعمیرکار در نیروی هوایی که می‌خواهند وارد باک بنزین شوند باید کاملاً نخی و زیپ‌های آن از جنس پلاستیک باشد. او می‌گوید که در لحظه ورود به باک، باید تجهیزاتی با خودمان همراه داشته باشیم که موجب اصطکاک و جرقه نشود چرا که احتمال انفجار در آن محفظه وجود دارد. سعید این را هم گفت که لباس‌های نخی باید ضداشتعال باشند.
بازنشستگی کوتاه قامتان شاغل در نیروی هوایی
وی از فعالیت همکاران هم جثه و فیزیک خود در پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در نیروی هوایی می‌گوید: پیش از پیروزی انقلاب اسلامی هم تیپ و همکارانی با فیزیک و جثه ما در نیروی هوایی حضور داشته‌اند که همین کار‌های باک بنزین هواپیما را انجام می‌دادند و حالا آنها نیز بازنشسته شده‌اند. اما کشور‌های صاحب سبک هواپیمای سی ۱۳۰ توسط ربات‌ها کار ما را انجا می‌دهند و خیلی کم از نیروی انسانی استفاده می‌شود.
آقای بشیری با نام بردن از برخی همکاران سابقش، ادامه می‌دهد: ۱۸ سال از نخستین روز‌های حضورم در نیروی هوایی می‌گذرد، پیش از ما آقایان «اسماعیل آتش پنجه» و «محمود سعیدی» در پایگاه یکم شکاری حضور داشتند و حالا به درجه بازنشستگی نائل آمده‌اند اما هم اکنون تنها در پایگاه شکاری شهید دوران شیراز همکارانی کوتاه قامت داریم.
کوتاه قامتانی که معلق بین زمین و آسمان هستند
شرایط فیزیکی کوتاه قامتان و کمبود وقت اجازه نمی‌دهد که مکالمه مان طولانی باشد. بحث پایانی را با سعید با این پرسش به پایان رساندیم که آیا در حین کار دچار سانحه‌ای شده‌اید؟ که البته پاسخ او مثبت بود و چندین بار سابقه و تجربه مسمویت با گاز بنزین هواپیما را داشته است، اما لطف خدا باعث شده تا همچنان با عشق و علاقه به کار خود ادامه دهد.
فرید تقی پور یکی دیگر از متخصصین کوتاه قامت است که به جمع ما اضافه می‌شود، جوانی متولد دهه ۷۰ با اصالت تنکابنی. خودش را اهل شهسوار تنکابن معرفی می‌کند، به رغم پایین بودن سنش اما واژه‌ها و اصطلاحات تخصصی در نیروی هوایی را خوب می‌داند، معلوم است که کار را خوب از استادانش فرا گرفته است.
فرید از سال ۱۳۹۵ به استخدام نیروی هوایی ارتش درآمده است، او نیز کوتاه قامت است اما میانگین قدش ۱ متر و ۴۰ سانتی‌متر است، براساس استانداردهای انجمن کوتاه قامتان، افرادی با قد پایین‌تر از همین سایز را کوتاه قامت می‌نامند و سعید نیز به رغم دارا بودن این شرایط، در زمره کوتاه قامتان قرا گرفته است.
آقای تقی پور بر کار روی هواپیماهای سی_۱۳۰ و فوکر اف ۲۷ تسلط دارد و در صورت لزوم عملیات‌ها را روی این هواپیما انجام می‌دهد. او هواپیماهای سی ۱۳۰ را این گونه معرفی می‌کند: ما روی هواپیماهای سی ۱۳۰ کار می‌کنیم، این هواپیما ۴ باک مین دارد و ۲ باک آکس و ۲ باک اکسترنال که خارجی هستند. در باک‌های آکس و اکسترنال افراد بلند قامت نیز می‌توانند وارد باک‌های بنزین شوند اما بسیار دشوار است و باک‌های مین خیلی کار کردن در آنها دشوار است و به افراد کوتاه قامت نیاز دارد.
وی علت اصلی به کارگیری کوتاه قامتان در نیروی هوایی را جثه کوچک آنها برای حضور در باک بنزین هواپیما می‌داند، جایی که باید برخی اقدامات تخصصی انجام شود و یا در صورت نیاز قطعاتی از هواپیما به وسیله این مهندسان کوچک تعویض شود. تقی پور پس از آنکه با مدرک دیپلم توانسته وارد ارتش شود، در حین کار ادامه تحصیل می‌دهد و توانسته است کارشناسی تعمیرات و نگهداری هواپیما را از یکی از دانشگاه اخذ کند، تا بتواند با تجربه‌تر از روز‌های گذشته به این مرز و بوم خدمت کند.
گفت‌وگوی ما با متخصصین به پایان می‌رسد، با هم روی باک هواپیما می‌رویم، چشمم به دهانه باک می‌افتد. بسیار کوچکتر از آن چیزی بود که تصورش را می‌کردم، اما آنها وارد باک می‌شوند و همه چیز مثل وارد شدن روز در شب، تاریک و محو می‌شود، سعید و فرید وارد باک شدند تا آنچه به آنها محول شده بود را عملیاتی کنند.