در ابهام ماندن علت مرگ پیروز و عدم اعلام نتیجه کالبد گشایی
در حالیکه بیش از چهار ماه از مرگ«پیروز»، توله یوز ایرانی می‌گذرد، هنوز نتایج کالبد گشایی به رغم وعدههای فراوان اعلام نشده است و علت بیماری و مرگ این حیوان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
به گزارش خبرگزاری افسران، در حالیکه نزدیک به ۱۴۰ روز از مرگ «پیروز»، توله یوز ایرانی می‌گذرد، هنوز علت مرگ این حیوان مشخص نشده است.
«پیروز»، در شامگاه جمعه ۵ اسفندماه به دلیل بیماری نارسایی حاد کلیه به بیمارستان دامپزشکی مرکزی، انتقال داده شد. در همان زمان اخبار متعددی از سلامت جسمی این توله یوز منتشر می‌شد، تا اینکه خبر تلف شدن این حیوان اعلام شد.
۹ اسفند ۱۴۰۱ اعلام شد که «پیروز»، در سن ۱۰ ماهگی و بر اثر بیماری تلف شد. در همان زمان برای مرگ او دلایل زیادی اعلام شد اما هیچ دلیلی به صورت رسمی اعلام نشد و همه چیز موکول به زمانی شد که نتایج کالبدگشایی اعلام شود. علت اصلی مرگ نارسایی کلیه اعلام شد ولی علت ایجاد این نارسایی منوط به جواب آزمایشات پاتولوژی شد که قرار بود جواب آن بین ۱۰ تا ۱۴ روز دیگر آماده شود.
علت بیماری«پیروز»، نخوردن شیر مادر
غلامرضا ابدالی،مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات‌وحش سازمان‌محیط‌زیست، درباره زمان شروع و علل بیماری گفت: «پیروز»، مثل دو توله‌ای که تلف شدند از بدو تولد دچار یکسری از نارسایی‌ها بود.این مشکلات و نارسایی‌ها در دستگاه گوارش و کلیوی هست که هر چند وقت عود می‌کند ولی به شدت این بار نیست، هردفعه که این مشکلات به وجود می‌آید با مشورت‌هایی که با دامپزشکان داخل و خارج داریم او را به شرایط پایدار می‌رساندیم.
وی ادامه داد: «پیروز» دچار یبوست مزمن و مشکلات گوارشی شد که برای بررسی به بیمارستان دامپزشکی منتقل و در بیمارستان برای بررسی بیشتر مورد آزمایش و رادیولوژی قرار گرفت، پس از بررسی‌ها و تجویز دارو پیروز مرخص شد. مشکل انسداد روده وجود ندارد و مسئله کلیوی دلیل بروز مشکل در سلامت پیروز شده است.
حسن اکبری، معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست در رابطه با علت تلف شدن «پیروز» اظهار کرد: پیروز در شرایطی خاصی بزرگ شده بود و از همان ابتدا سیستم ایمنی ضعیفی داشت، شیر مادر را نخورده بود و با وزن نامتعارف که نصف حالت استاندارد بود، بزرگ شد.
وی ادامه داد: به همین دلیل عفونت‌های متعدی پیش آمد و در دوره‌های متفاوت مجبور شدیم با نظر دامپزشکان داروهای متفاوتی را به او بدهیم. به طور کلی در شرایط کاملاً طبیعی بزرگ نشد و همین مورد باعث شد توانایی مقابله با بسیاری از عوامل بیماری‌زا را نداشته باشد.
اکبری درباره مشکلات «پیروز» گفت: از مهمترین مشکلات پیروز این بود که با هیچ‌کدام از شیرخشک‌های موجود و حتی شیرخشکی که توسط پیتر کالدول ارائه شد، سازگار نبود؛ بنابراین تغذیه بسیار ناچیزی داشت و کمبود وزن و به‌ویژه استخوان‌بندی ضعیف موجب مشکلات بعدی برای آن شد حتی بعد از گوشتخوار شدن، اضافه کردن مکمل‌های دارای کلسیم به غذای «پیروز» بسیار کار سختی بود و همواره کمبود کلسیم از جمله نگرانی‌های ما بود.
معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست در ادامه گفت: در ۵ اسفند سال جاری پس از درمان‌های روتین اختلالات گوارشی در توله یوزپلنگ و عدم پاسخگویی مناسب به درمان‌ها و مشکوک به انسداد گوارشی با تشخیص شرایط نامناسب به بیمارستان دامپزشکی منتقل شد.
وی افزود: «پیروز» در همان شب پس از بیهوشی، اسکن کامل شد و دستگاه گوارش آن و مثانه که پر از ادرار بود تخلیه شدند و آزمایش‌های کامل گرفته شد. دفع مدفوع و ادرار برای حیوان بسیار دشوار بود و دراین زمینه مشکل جدی داشت و عدم دفع، موجب بی‌اشتهایی کامل در جانور شده بود.
اکبری در ادامه گفت: متأسفانه همزمان نارسایی کلیه که قبلاً هم وجود داشت دوباره عود کرده و این بار حادتر شده بود که پس از اخذ نمونه‌های لازم تحت مراقبت‌های گوارشی و کلیوی قرار گرفت اما این بار برعکس قبل، اقدامات درمانی روی کلیه نتیجه نداد و دیالیز صفاقی روی جانور صورت گرفت اما متاسفانه پاسخ به درمان به علت حاد بودن بیماری صورت نگرفت و حیوان در صبح روز سه‌شنبه (۹ اسفند) در بیمارستان دامپزشکی مرکزی تلف شد.
وی افزود: به هر حال سازمان از ظرفیت‌های دامپزشکی داخل و خارج کشور برای درمان توله یوز استفاده کرد و همواره تلاش کرد. اینکه در گذشته در درمان و تجویز داروها، خطای دامپزشک رخ داده باشد موضوعی است که توسط متخصصان پس از مرور کامل مستندات بررسی خواهد شد.
تجویز اشتباه، علت بیماری؟
درحالی که تصور می‌شد این مشکل از ابتدای تولد با پیروز همراه بوده و علت مرگ وی هم ضعف او به خاطر نخوردن شیر مادر است، اما اظهار نظر پیام محبی، رئیس بیمارستان دامپزشکی تهران درخصوص بیماری کلیوی پیروز حاشیه ساز شد.
این دامپزشک مدعی شده بود:« پیروز، زمانی که به تهران منتقل می‌شود، داروی اشتباه به او تزریق می‌کنند. متأسفانه توسط یکی از همکاران ما به صورت تلفنی یک داروی اشتباهی برای پیروز تجویز می‌شود و این دارو باعث از کارافتادن کلیه پیروز شد. پیروز زمانی که به تهران منتقل می‌شود، کاملاً سالم بوده است.
بر این اساس، در روزهای اولی که پیروز به تهران منتقل شده، دامپزشکی که مسؤول نگهداری از این توله بودند یک داروی آنتی‌بیوتیک به اشتباه برای او تجویز کرده که به احتمال زیاد، این دارو سبب نارسایی کلیه پیروز شده است.
چند روز بعد از این تجویز غلط، زمانی که دکتر «پیتر کالدول»، برای معاینه پیروز به تهران می‌آید، او نیز تجویز این آنتی‌بیوتیک را اشتباه اعلام کرد و از تصمیم این دامپزشک انتقاد می‌کند.»
کالبدگشایی انجام می‌شود
این صحبت‌ها و ابهامات درحالی مطرح شد که یک روز بعد از تلف شدن «پیروز»، اکبری، معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست گفت: لاشه کالبدگشایی شده است و آزمایشات پاتولوژی به‌طور کامل انجام خواهد شد همچنین روند درمان و داروهای تجویزی قبلی مستندسازی شده است و با مراجع ذیصلاح هماهنگی خواهد شد تا علاوه براطلاع‌رسانی کامل‌تر درباره علت مرگ، با هرگونه کوتاهی احتمالی برخورد لازم انجام شود اما قبل از اثبات این موضوع نباید به تخریب سرمایه های انسانی کشور در حوزه دامپزشکی که غالباً از روی علاقه به حیات وحش کشور به درمان پیروز کمک می‌کردند، پرداخت.
توله یوز بیماری‌های متعدد داشته است
فرهنگ ساسانی استاد دپارتمان پاتولوژی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران نتایج ابتدایی کالبدگشایی « پیروز» را در روز ۱۱ اسفند اعلام کرد و گفت: «پیروز» برادر دو یوزی بوده که در همان ابتدا به علل مختلف تلف شدند و اینکه چگونه خودش را تا این سن رسانده باید بررسی شود؛ یکی از مهمترین بررسی‌های ما سابقه خانوادگی و مشکلاتی است که از ابتدا با آن مواجه بوده است.
وی گفت: «پیروز» از سنین پایین درگیر مشکلات متعددی بوده است و هر دفعه با مشکلات جدیدی روبرو بوده است، با بررسی سوابق هماتولوژی و آنالیز فاکتورهای خونی و ادراری، اشتها و وضعیت دندان درآوردن و بررسی حرکات او که گاهی غیر طبیعی هم بوده متوجه شدیم که رشد خوبی نداشته است.
ساسانی ادامه داد: با کالبدگشایی متوجه شدیم عضلات خوبی داشته که نشان از فعالیت مناسب او بوده است؛ در کالبدگشایی که انجام شد اولین چیز هموریج(خونریزی) دیده می‌شد، در رکتوم (روده) خونریزی دیده می‌شد ولی مخاط مشکل عمده‌ای نداشت.
وی گفت:همزمان با بیماری‌های متعدد نارسایی کلیه هم دیده می‌شود که مسأله‌ای قدیمی بوده، باید دید چرا این حیوان این اندازه بیمار بوده است، ما نمونه‌های مختلف پاتولوژی گرفته‌ایم تا داروهایی را که تا هنگام مرگ گرفته از نظر دوز، مقدار ونوع دارو چک کنیم و با بررسی‌های پاتولوژی و سونوگرافی مشکلات بیمار را پیدا کنیم.
وعده اعلام نتیجه کالبدگشایی
اما نتایج کالبد شکافی باز هم اعلام نمی‌شود و همچنان سکوت در این باره ادامه دارد. در ۱۱ اردیبهشت امسال فرهنگ ساسانی استاد پاتولوژی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران درباره تأخیر در نتیجه کالبدشکافی می‌گوید: «روند کالبدشکافی پیروز انجام شده و تنها نتیجه سم‌شناسی مانده که نهایتاً آخر هفته بعد مشخص می‌شود.»
او درباره دلیل تأخیر در اعلام نتیجه ادامه می‌دهد: «چند عامل دلیل این تأخیر است از جمله اینکه این پروسه به تعطیلات نوروز منتهی شد، به غیر از آن آزمایش‌ها و نمونه‌گیری در بخش‌های میکروب‌شناسی، ویروس شناسی، خون و آنالیز خون و … معمولاً روند طولانی دارد.»
این استاد پاتولوژی می‌گوید: «با توجه به اینکه موارد بیماری در این حیوان به علت کم بودن تعداد آنها در کشور، خیلی مورد مطالعه قرار نگرفته بود، مجبور شدم مقالات متعددی از کشورهایی که دارای تعداد قابل توجهی یوزپلنگ هستند، مورد مطالعه قرار دهم که این روند هم بسیار پرزحمت و طولانی بود.»
نتیجه به زودی اعلام می‌شود
با وجود این صحبت‌ها و بعد از گذشت چند هفته از وعده‌ای که داده شده بود هیچ نتیجه‌ای اعلام نشد. در ۲۸ اردیبهشت، حسن اکبری، معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست در پاسخ به این سوال که چرا با وجود گذشت بیش از دو ماه از مرگ «پیروز» توله یوز ایرانی که در شرایط اسارت در پارک پردیسان تهران نگهداری می‌شد، هنوز نتایج آزمایش پاتولوژی این حیوان اعلام نشده و آیا مشخص شده است که علاوه بر ضعف‌های جسمانی اولیه پیروز، شرایط نامناسب نگهداری از او در پارک پردیسان و خطاهای احتمالی که در حوزه دامپزشکی و تیمارگری در رسیدگی به این حیوان در دوره حضور در تهران رخ داد نیز در مرگ این حیوان نقش داشته است یا خیر، توضیح داد: نتیجه گزارش پاتولوژی «پیروز» هنوز به دست ما نرسیده است که بخواهیم آن را به صورت عمومی اعلام کنیم.
وی افزود: پیگیری‌های ما از پاتولوژیستی که از دانشگاه تهران مأمور انجام این کار کرده بودیم و خودش کار کالبدگشایی و نمونه‌برداری را انجام داده است، نشان می‌دهد که مشخص شدن نتایج برخی آزمایش‌های سم‌شناسی زمان‌بر است و نمی‌توان به سرعت درباره این آزمایشات اظهارنظر قطعی کرد. البته به ما قول داده‌اند که طی یک تا دو هفته آینده نتایج نهایی آزمایش پاتولوژی اعلام شود و ما هم به محض مشخص شدن نتایج، آن را به صورت رسمی به اطلاع مردم خواهیم رساند.
«پیروز»، آخرین بازمانده
۶ بهمن سال ۱۴۰۰ صفحه رسمی سایت توران از موفقیت جفت‌گیری دو یوز نگهداری شده در اسارت «ایران» و «فیروز» خبر داد.
نوزدهم فروردین ۱۴۰۱، بهرنگ اکرامی دامپزشک معتمد سازمان محیط‌زیست گفت:« نتایج تمام آزمایشات و علائم ظاهری در آخرین معاینه‌ای از او به عمل آمد بارداری «ایران» را تأیید می‌کند. اگر هفتم بهمن را روز صفر حاملگی «ایران» در نظر بگیریم دوازدهم اردیبهشت، یعنی نود و پنج روز پس از بارداری باید منتظر زایمان این یوزپلنگ ایرانی باشیم.»
۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۱ به دلیل شرایط جسمانی ایران و عدم موفقیت در زایمان طبیعی، دامپزشکان تصمیم به سزارین یوز ایرانی گرفتند.
«ایران» زایمان کرد و سه قلو به دنیا آورد. ابتدا اعلام شد هر سه توله متولدشده یوزپلنگ ایرانی ماده هستند؛ اما پس از مدتی مشخص شد بررسی‌ها درست نبوده است. یکی از توله‌ها چهار روز پس از تولد از بین رفت. ایران، فرزندانش را برای شیردهی نپذیرفت و نگهداری توله دوم و سوم نپذیرفت.
مدتی بعد توله دوم هم از بین رفت. نگهداری توله سوم به علیرضا شهرداری، فعال محیط‌زیست، سپرده شد. این توله در پارک پردیسان نگهداری می‌شد.
اما ۶ اسفند ۱۴۰۱ بود که خبرهای بدی در مورد وضعیت جسمانی پیروز ۱۰ ماهه اعلام شد؛ از نارسایی شدید کلیه تا مشکلات گوارشی. پیروز به علت بیماری راهی بیمارستان دامپزشکی شد اما حالت جسمانی پایدار نداشت. او پس از چکاپ، به پردیسان منتقل شد اما دوباره به بیمارستان برده شد و پزشکان اعلام کردند که شاید دیالیز راهی برای نجات این یوز باشد.
پس از یک روز از طرح این موضوع، علیرضا شهرداری، تیمارگر توله یوز ایرانی در صفحه اینستاگرام خود اعلام کرد که «دیالیز پیروز در بیمارستان مرکزی تهران با همکاری مسئولین کنسرسیوم دیالیز ایران شروع شد و پیروز رفت داخل اتاق جراحی.»
اما با همه شرایط «پیروز»، زنده نماند و علت این موضوع نارسایی کلیه این حیوان تاکنون و بعد از گذشت نزدیک به چهار ماه، نتیجه کالبدگشایی اعلام نشده و معلوم نیست چه زمانی قرار است این موضوع اعلام شود.آیا اصلاً قرار است نتیجه‌ای اعلام شود؟