اهمیت آمادگی برای ازدواج و تشکیل خانواده از دیدگاه اسلام

در اینجا به اهمیت آمادگی و داشتن صلاحیت برای تشکیل خانواده از نظر اسلام و روایات می پردازیم.

رعایت صلاحیت لازم

موضوع صلاحیت و لیاقت را که، از شرائط لازم تشکیل خانواده می شماریم، چیزی است که اولا قرآن کریم آن را مورد توصیه جدی قرار داده و می فرماید:

و انکحوا الایامی منکم و الصالحین من عبادکم و امائکم. . . [۱]

بردگان و دختران جوان و بی همسری را که صلاحیت دارند، به همسری در آورید و برای آنان تشکیل خانواده دهید.

و ثانیا، آن طور که از این دستور کلی الهی استفاده می شود و برخی از مفسران قرآن کریم هم بدان اعتراف کرده اند اولا این دستور غیر از بردگان، یعنی همه پسران و دختران و خلاصه جوانان مجرد و بی همسر را شامل می شود و ثالثا، همان طور که علامه طباطبائی و ملا فتح الله کاشانی و نویسندگان تفسیر نمونه نیز، با عبارتی مانند الصالحون للتزوج مطرح کرده اند، صلاحیت یک مفهوم کلی گسترده ای دارد، که هر گونه صلاحیت و لیاقت و توانایی فکری، فرهنگی، اخلاقی و بالاخره صلاحیت جسمی و بدنی را نیز بر می گیرد.

بنابراین، برای برقراری ازدواج و تشکیل خانواده، آن طور که از قرآن کریم استفاده می شود، لیاقت و صلاحیت و سلامت پسر و دختر باید به طور دقیق مورد توجه اولیاء و افراد ذی ربط قرار گیرد، و در صورت عدم چنین صلاحیت و آمادگی، درصدد چاره اندیشی دیگر و سازندگی لازم برآید.

در زمینه معیار صلاحیت و لیاقت پسر و دختر هم برای تنظیم پیوند زناشوئی، آن طور که از احادیث اسلامی بدست می آید، در مرحله نخست و به عنوان اولویتهای ضروری، این جهات باید رعایت گردد:

الف ) معیارهایی که خانواده دختر، در زمینه ارزیابی داماد به عنوان اساسی ترین ارزش، باید مورد توجه دقیق قرار دهند، دینداری آگاهانه، امانتداری و اخلاق و رفتار شرافتمندانه او می باشد.

پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم فرموده است:

اذا جائکم من ترضون خلقه و دینه فزوجوه

هر گاه کسی به خواستگاری دختر شما آمد که اخلاق و دینداری او چشمگیر بود و برای شما جلب رضایت و آرامش می کرد، دختر خود را به همسری او در آورید.

امام جواد علیه السلام می فرماید:

من خطب الیکم، فریضتم دینه، و امانته کائنا ما کان فزوجوه. . .

چنانچه کسی به خواستگاری دختر شما آمد که، دینداری و امانت داری او موجب خرسندی شما را فراهم آورد، اگر سایر شرایط را هم نداشت دختر خود را به ازدواج او برگزینید.

ب ) معیارهائی را هم که خانواده داماد نسبت به عروس و دختری که قرار است او را به همسری فرزند خود در آورند، باید مورد توجه داشته باشند، صلاحیت و شایستگی است که، عموما در عفت و پاکدامنی و سلامت اخلاقی دختر خلاصه می شود.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم می فرماید:

خیر نسائکم العفیفه الغلمه، العفیفه فی فرجها، و الغلمه علی زوجها

بهترین زنانی را که به همسری خود انتخاب می کنید، افرادی هستند که پاکدامن و نجیب بوده و در برابر شوهر رام و سر به راه باشند.

روی این حساب، سلامت و صلاحیت پسر و دختر، چیزی است که می بایست رعایت شود و رعایت این جهات هم در تشکیل تحکیم خانواده، نقش موثر و سرنوشت سازی خواهد داشت.