چگونگی وضعیت شیعیان در آخرالزمان / افراد مردود در بین آنها زیاد است؟
آخرالزمان و شیعیان مردود !
آخرالزمان، دوران غیبت و امتحانات و ابتلائات و سختی ها و طولانی شدن غیبت و شبهات و سرگردانی هاست و عرصه مردود شدن بسیاری از مردم بویژه خواص است ! این تلخ ترین داستان تاریخ تشیع است که در بهترین و مطلوب ترین حالت خود، باید تجربه کننده بدترین و فاجعه بارترین حوادث و رویدادهایی باشد که بشدت از گرفتار شدن در آنها نهی شده و آگاهی های لازم نسبت به آنها داده شده است. نگارنده اهل تطبیق و مشابهت سازی و مصداق یابی نیست ولی به عنوان یک آینده پژوه ناچار است به همه تغییرات و تحولات فعلی و آتی حساس باشد و نگرانی های خود را با باورمندان ولایت و مهدویت و یاران منتظر در میان بگذارد باشد که دامن خود را از این همه آلودگی های سیاسی و فرهنگی مبرا و دور کنیم و استواران در خط ولایت فقیه و نیابت اصیل امام زمان باشیم ! یقینا راه رهایی از این مهالک قرار گرفتن در مسیر انتظار پویا و واقعی است که در پرتو همراهی با ولی فقیه به دست می آید. اینک نیم نگاهی به وضعیت جامعه اسلامی در آخرالزمان و پیش از ظهور امام زمان می کنیم تا بتوانیم درک درست تری نسبت به اوضاع جاری خود داشته باشیم.
۱.غربال شدن ها و ریزش ها
دوران آخرالزمان ، سخت ترین عصر برای گذر به مراحل بالا و والای انسانی و اسلامی است و تعداد کمی از منتظران و شیعیان می توانند از امتحانات و ابتلائات و دشواری های سیاسی، اعتقادی ، فرهنگی و اجتماعی آخرالزمان به سلامتی عبور کنند و موفق شوند. در واقع مردودی های این دوره بسیار زیادتر از تمامی دوران ها و ریزش های آن شدیدتر و اسف بارتر است و گذر کنندگان از این مراحل از نظر کیفی ، تعداد اندکی هستند که تنها شامل نیروهای صالح و پایدار و حق طلب و متدین و ولایت مدار می شود . اینان با سربلندی ازمهالک و امتحانات آخرالزمان خارج می شوند و زلال و شفاف تر از قبل به مقصد و غایت نهایی نزدیک می شوند . در روایتی، امام باقر (ع) در پاسخ به جابر جعفی می فرماید: «هیهات، هیهات، لا یکون فرجنا حتی تغربلوا ثم تغربلوا ثم تغربلوا، حتی یذهب الکدر و یبقی الصفو؛هیهات! هیهات! فرج ما واقع نمی گردد تا این که غربال شوید، سپس غربال شوید، سپس غربال شوید تا ناصافی و آلودگی برود و صاف و خالص باقی بماند» . ما امروز در کشور خود شاهد دهه هایی هستیم که ناخالصی ها و ناپاکی غربال می شود و مدعیان انقلابی گری چنان ریزش می کنند که حد و اندازه ای نمی توان برایش تصور کرد!!و در اینجاست که به خیلی از سوالات فعلی جامعه ما جواب داده می شود که چرا این همه ریزش ؟؟ چون فقط باید صالحان و عالت طلبان و حق گرایان باقی بمانند و دیگران مسیر خود را از مسیر ولایت و حق جدا سازند!دیگرانی که به رغم دشتن دهها پست و مسوولیت و امکانات در این کشور ، باز هم بر طبل فتنه و اشرافی گری و خیانت و ولیت ستیزی و اشرافی گری و … می زنند و با زهم خود را طلبکار همه چیز و همه کس می دانند !
۲.تحیرها وسردرگمی ها
دوران آخرالزمان ، عصر حیرت و سرگردانی وتردید و تزلزل است. تزلزل در باورها و اعتقادات و حقایق دینی و ولایی و تحیر و سردرگمی در مسائل اساسی زندگی – بخصوص غیبت امام زمان – از مهم ترین مشکلات جامعه شیعی است . مردودین این دوران و فروافتادگان در ورطه هلاکت کسانی اند که اعتقاد و باور خود را به راه روشن مهدویت و آینده مطلوب جهان ، از دست داده و سر در آخور بیگانگان و جبهه باطل دارند !! زراره از امام صادق نقل می‌کند: « یأتی علی الناس زمان یغیب عنهم إمامهم. فقلت له: ما یصنع الناس فی ذلک الزمان؟ قال: یتمسّکون بالأمر الذی هم علیه حتّی یتبیّن لهم؛برای مردم زمانی فرا می‌رسد که امامشان از آنان غایب شود. عرض کردم: مردم در آن زمان چه باید بکنند و تکلیفشان چیست؟ فرمود: به طریقه‌ای که در دست دارند و به امری که بر آن هستند، تمسک کنند و بر آن چنگ بزنند تا وقتی که طریقه‌ای دیگر برایشان ظاهر گردد ».
در حدیثی دیگر آمده است : «عن عبدالله بن سنان قال: دخلت أنا و أبی علی أبی‌عبدالله فقال: کیف أنتم إذا صرتم فی حال لایکون فیها إمام هدی و لاعلم یری فلاینجو من تلک الحیره إلاّ من دعا بدعاء الحریق فقال أبی: هذا والله البلاء فکیف نصنع جعلت فداک حینئذ؟ قال: إذا کان ذلک و لن تدرکه، فتمسّکوا بما فی أیدیکم حتّی یصحّ لکم الأمر؛ عبدالله بن سنان گوید: من و پدرم به خدمت امام صادق مشرف شدیم. آن حضرت به ما فرمود: «اگر در زمانی باشید که در آن زمان امامی نباشد تا هدایت کند و نشانه‌ای هم نباشد، در آن روزگار چگونه خواهید بود؟ از آن حیرت نجات نمی‌یابد، مگر کسی که به دعای حریق دعا کند.» پدرم گفت: «به خدا سوگند، این حالت حیرت، گرفتاری خواهد بود. پس فدای تو شوم چه باید بکنیم؟» فرمود: «هرگاه این حیرت رخ داد و او ـ قائم ـ را در نیابید، هر آینه به آن‌چه در دست دارید چنگ بزنید و آن را از دست ندهید تا امری فرا رسد که سامان شما را به همراه دارد.»
در آخرالزمان و قبل از ظهور امام زمان ، شبهات و هجمه های اعتقادی و فرهنگی و سیاسی فراوانی به وجود می آید که در بازی ها و جریانات سیاسی ، پیچیده تر و تیره تر می شودو این آمیختگی شبهات و سختی های اعتقادی با مسائل سیاسی ، یکی از مشکلات جدی جامعه ماست که باید جلوی ان را گرفت و خطرات و آفات آنرا ریشه کن نمود !!
۳. اختلافات و چند دستگی ها
_ بدترین و فاجعه بارترین اتفاق وحادثه برای یک ملت و کشور ، وجود اختلاف و چندپارگی و تفرقه است. هیچ چیز برای شکست و عقب ماندگی یک جامعه ، موثرتر و ویرانگرتر از تشتت و اختلاف و چند دستگی بین مردم و اعضای آن نیست !به همین جهت اسلام بر تشکیل امت واحده در پرتو اعتقاد به خدای واحد ، دین واحد و کتاب واحد تاکید به سزایی دارد و راهبرد اصلی آن نیز ، انسجام و همدلی بین آحاد جامعه است ؛ بخصوص جامعه شیعی که هویت بخش اصلی آن ولایت محوری و مهدویت است !! حتی رکن اصلی جامعه منتظر و زمینه سازی برای رسیدن به انقلاب جهانی مهدوی ، اتحاد واشتراک نظر منتظران و حق طلبان است !! اما متاسفانه بعد از رحلت رسول خدا تا الان ، ویژگی بارز جامعه اسلامی همین اختلافات و چند دستگی هاست !! مساله اصلی و شگفت آور ، پیشگویی احادیث مبنی بر وجود اختلافات شدید بین شیعیان قبل از ظهور امام زمان (عج) و تضعیف موقعیت جامعه منتظر است!! در واقع برعکس روال طبیعی جامعه منتظر و همراه با امام زمان ، به وجود آمدن اختلافات و چندپارگی ها و حزب بازی ها و گروهک سازی هاست ؛ آن هم از سوی مدعیان اسلام و ولایت و دیانت !!این ها مردودین جامعه منتظر هستند که با انواع دسیسه ها و هواهای نفسانی و شیطنت ها ، جامعه را دچار تشتت می کنند و بعد خود را به کناری می کشند و خود را بی خبر نشان می دهند!! این خطر اصلی فراروی جامعه ماست که ما را ملزم می کند خود را از این آسیب دور کنیم و در دام دسیسه بازان و اختلاف افکنان نیفتیم!! منتظران واقعی امام زمان باید صف واحد و منسجمی تشکیل دهند که هیج منافق و متظاهر به اسلام و متزلزلی بدان راه نیابدو اخللی در صفوف آنان ایجاد نکند. امام صادق (ع) می فرماید :« أنی یکون ذلک ولم یستدر الفلک حتی یقال مات أو هلک فی أی وادٍ سلک فقلت وما استدارت الفلک فقال اختلاف الشیعه بینهم؛ چگونه باشد (این امر) در حالی که زمانه برنگشته تا گفته شود مرده یا هلاک شده و در کدام وادی سلوک می‌کند. پس گفتم: برگشتن زمانه چیست؟ فرمود: اختلاف شیعه بین خودشان».( غیبه نعمانی ص۱۵۷)
مالک بن ظمره از امیر المؤمنین نقل می کند : « یا مالک بن ظمره کیف أنت إذا اختلفت الشیعه هکذا وشبک أصابعه وأدخل بعضها فی بعض فقلت یا أمیر المؤمنین (علیه السلام) ما عند ذلک من خیر قال (علیه السلام) الخیر کله عند ذلک یقوم قائمنا فیقدم سبعین رجلاً یکذبون علی الله ورسوله فیقتلهم ثم یجمع الله الناس علی أمرٍ واحد ؛ زمانی که شیعه اینگونه اختلاف پیدا کنند سپس انگشتانش را در هم فرو برد . گفتم : خیری در آن وقت نیست . فرمود : تمام خیرها در آن موقع است. ای مالک در آن موقع قائم ما قیام می کند ، و هفتاد مرد را که بر خدا و رسولش دروغ بسته اند ، می آورد و همه را به قتل می رساند ، آنگاه خداوند همه مردم را بر یک عقیده جمع می کند» . (الغیبه النعمانی ص ۲۰۶)
۴. فتنه سازی ها و فتنه جویی ها
فتنه ، کلید واژه اصلی تحولات و تغییرات آینده در روایات معصومین است ؛ یعنی جزو جدایی ناپذیر جامعه اسلامی وجود فتنه ها وآشوب ها و ملاحم است . این فتنه ها بیشتر از آنکه از سوی دشمنان و عوامل خارجی به وجود بیاید ؛ از سوی عوامل داخلی و مدعیان اسلام و مسلمانی شکل می گیرد و عوارض و پیامدهای بسیار سوئی بر پیکره جامعه دینی دارد!! به همین جهت هشدارهای فراوانی درباره گرفتار نشدن به این فتنه ها داده شده است!! به عنوان نمونه انقلاب اسلامی ایران در طول چند دهه شکل گیری خود دچار فتنه های فراوانی شده که سخت ترین و پیچیده ترین آنها فتنه ۸۸و تداوم آن در حال حاضر است که نیازمند بصیرت و هشیاری فراوانی است. در واقع هیچ فتنه ای به سختی و دشواری فتنه ۸۸ علیه کیان اسلامی و وحدت جامعه شعی و ولایت نبوده و به این راحتی نمی توان از تبعات آن خلاصی یافت یا آن را به دست فراموشی سپرد. مردودین این فتنه عده ای از خواص و مدعیان انقلاب و ولایت بودند که خطر آنها برای جامعه ما کمتر از خطرات دشمنان خارجی نیست! تلخ ترین مساله این است که این فتنه ها از سوی کسانی به وجود می آید و یا خواهد آمد که تظاهر به اسلام و ولایت و انقلاب و خیرخواهی می کنند !!
رسول اکرم (ص) می فرماید : « إِنَّ مِمَّنْ یَنْتَحِلُ مَوَدَّتَنَا أَهْلَ الْبَیْتِ- مَنْ هُوَ أَشَدُّ فِتْنَهً عَلَى شِیعَتِنَا مِنَ الدَّجَّالِ- فَقُلْتُ بِمَا ذَا قَالَ بِمُوَالاهِ أَعْدَائِنَا وَ مُعَادَاهِ أَوْلِیَائِنَا إِنَّهُ إِذَا کَانَ کَذَلِکَ اخْتَلَطَ الْحَقُّ بِالْبَاطِلِ وَ اشْتَبَهَ الْأَمْرُ فَلَمْ یُعْرَفْ مُؤْمِنٌ مِنْ مُنَافِق ؛ همانا از کسانی که مدعی مودت ما اهل بیت هستند، کسی هست که در فتنه‌گری، برای شیعیان ما از دجال شدیدتر است. (راوی) گفتم: برای چه؟ (امام) گفت: به خاطر دوستی با دشمنان ما و دشمنی با دوستانمان. چون چنین شد، حق با باطل آمیخته می‌شود و مؤمن از منافق بازشناخته نمی‌شود».(وسائل‌الشیعه ج ۱۶ ، ص ۱۷۹)
همچننین فرمود: « لیأتینّ على النّاس زمان یکذّب فیه الصّادق و یصدّق فیه الکاذب و یخوّن فیه الأمین و یؤتمن الخئون و یشهد المرء و لم یستشهد و یحلف و إن لم یستحلف و یکون أسعد النّاس بالدّنیا لکع بن لکع لا یؤمن باللَّه و رسوله ؛ زمانی به مردم رسد که راست گو را تکذیب کنند و دروغگو را تصدیق کنند و امین را خائن شمارند و خائن را مومن پندارند و مرد بی آنکه شهادت از او خواهند شهادت دهد و بی آنکه قسم از او خواهند قسم خورد و خوشبخترین مردم فرومایه پسر فرومایه باشد که به خدا و پیغمبرش ایمان ندارد». (نهج الفصاحه ص ۶۵۴، )
۵.آرمان ستیزان ( دشمنان آرمان های مهدوی و عدالت ستیزان با شعارهای پوشالی )
آرمان گرایی و داشتن چشم انداز روشن و آرمانی از آینده، مطلوب و مورد تاکید دین اسلام است و قرآن کریم ، آکنده از تصاویر آرمانی از آینده و چشم اندازهای روشن و دوست داشتنی است . به همین جهت حیات و بالندگی یک جامعه ، منوط به داشتن آرمان های واقعی و بلند مدت واهداف و آمال درست و الهی است. بخصوص در جامعه ای که ادعای انتظار و موعود باوری دارد داشتن اهداف و آرمان های متناسب و متناظر با آرمانشهر مهدویت ضروری است. مهمترین وظیفه منتظران شناخت اهداف و آرمان های امام عصر(عج) است . کسانی که دم از امام عصر(عج) می زنند باید به این مساله باور داشته باشند و در جهت اهداف و آرمان های ایشان گام بردارند. این بسیار مهم است که ما آرمان ها، ایده ها و اهداف امام عصر(عج) را بشناسیم و جهت تحقق آنها در جامعه تلاش کنیم.
اندیشه متعالی مهدویت، هم خود یک آرمان و هدف متعالی است؛ هم تحقّق بخش هدف نهایی و آرمان بزرگ انسان ها است و هم منشأ و سرچشمه اهداف و آرمان های پویا و ماندگار. این باورداشت ، اهداف روشن و باشکوهی برای جامعه ترسیم می کند؛ مانند: رسیدن به عبودیّت و معرفت خدا (که هدف آفرینش انسان است) و تقرّب به او؛ دستیابی به کمال اخلاقی (معنویّت و عمل صالح)، کمال عقلی (رشد فکری و دانایی) و کمال اجتماعی (عدالت و پیشرفت) و… .همه این آرمان ها در جامعه مهدوی محقّق خواهد شد و منتظران این عصر درخشان، باید همه کوشش خود را درجهت رسیدن به آن جامعه موعود بکار گیرند و یا حداقل بعضی از نمودها و جنبه های حیاتی آن را جامه عمل بپوشانند. (ر.ک : کارگر، رحیم، تعلیم و تربیت در عصر ظهور، )چاپ دوم ۱۳۸۹.)
سوگمندانه وقتی به وضعیت جامعه حاضر خود نگاه می کنیم یا برنامه های توسعه کشور را می بینیم و یا حتی شعارهای منتخبان و نامزدهای انتخابات ( ریاست جمهوری ، مجلس شورای اسلامی و… ) را بررسی می کنیم هیچ نشانی از آرمان های متعالی مهدویت در آنها نمی یابیم و چه بسا ضدیت با این آرمان ها را مشاهده می کنیم !! نمونه واضح آن ، برنامه ششم توسعه یا مبانی برنامه توسعه دوران اصلاحات است!! این برنامه ها و شعارهای اصلی آن ، نه تنها رنگ و بویی از آرمان های متعالی مهدویت ندارد؛ بلکه بر خلاف و در ضدیت با آرمان های مهدویت است.
در کتاب «مبانی نظری و مستندات برنامه چهارم توسعه» که در دولت هشتم در تابستان سال ۸۳ در معاونت امور اقتصادی و هماهنگی برنامه و بودجه، دفتر برنامه‌ریزی و اقتصاد کلان تهیه و منتشر شد؛ که ما هژمونی غرب را در منطقه بپذیریم و به عنوان سربازی برای اسرائیل عمل کنیم. در تمام متن این کتاب، یک کلمه در دفاع از ارزشهای اسلامی، دینی نمی بینیم. در این کتاب به صراحت آمده است: « در جمهوری اسلامی ایران هر گاه تصمیم گرفته شده تا برنامه توسعه‌ای تدوین شود همه رؤیاپردازان رمانتیک و یا بنیادگرایان ، یا به یاد آرمان‌های خیالی درازمدت افتاده و یا به ستیز داخلی ، منطقه‌ای و بین‌المللی روی آورده‌اند و تلاش نموده‌اند مقولاتی نظیر مبارزه با غرب ، مبارزه با آمریکا ، نابودی اسراییل ، جهانی بودن قدرت جمهوری اسلامی ایران را در برنامه بگنجانند و از این رو برنامه تبدیل به شیر بی یال و دم گشته که کارایی پایین‌تر از قدرت منطقه‌ای را پیدا کرده است . » ( صفحه ۳۴۳).
با نگاهی گذرا به لایحه برنامه ششم توسعه و سیاست های کلی برنامه ششم مشاهده می شود در حوزه فرهنگی سیاست های افزایش جمعیت (بند ۴۵) ، خانواده (بند ۴۶)، سبک زندگی اسلامی – ایرانی (بند ۶۹)، نقشه مهندسی فرهنگی (بند ۷۰) و تجلی هویت اسلامی – ایرانی (بند ۷۳) در لایحه برنامه ششم توسعه دولت یازدهم مغفول مانده است و…!!
۶.تحریف ها و انحراف ها
سوگمندانه تاریخ بشر – بخصوص تاریخ ادیان – در طی مسیر رو به رشد خود، همواره با چالش های بزرگی رو به رو بوده اند که مهم ترین آنها انواع تحریفات و انحرافات و سوء استفاده ها و برداشت های نادرست و… است !! تحریف و انحراف از اصل این باورداشت الهی گرفته تا تحریف در حقایق و آرمان های سترگ آن و انحراف از صراط مستقیم مهدویت. در ادوار تاریخ اسلامی عده‌ای با بهره‌مندی کاذب از این باور و معرفی خویش به عنوان موعود آخرالزمان یا مرتبط با امام مهدی، انحرافاتی در تحرکات سیاسی و حق طلبانه جامعه ایجاد کرده‌اند. اما در چند دهه اخیر تلاش برای انحراف این باور فراتر از اغواگری‌های عده‌ای در درون جامعه اسلامی رخ داد و با نقش آفرینی عوامل بیگانه رنگ دیگری به خود گرفت؛ به گونه‌ای که در میان باورهای انحرافی که درباره موعود و مهدویت پدید آمده نقش تشکیلاتی و سازمانی عوامل استعمار و صهیونیسم و نیز سایه تفکرات مدرنیته و غربیت مشهود است. دلایل و شواهد تاریخی گواه آن است که انحراف از مهدویت، دیرینه‌ای به درازای تاریخ این باور استوار دارد که هر از گاهی به سبب عواملی سر بر آورده و گروه‌های منحرفی را شکل داده است ؛ مانند: کیسانیه، ناووسیه، زیدیه، واقفیه، جعفریه، محمدیه، قائلین به انقطاع امامت و قطعیه و … اینک نیز هر از گاهی شخصی و گروهی و انجمنی از گوشه ای سر بر آورده و عده ای را دور خود جمع می کند ! مدعیان دروغین هرکدام ادعاهایی را مطرح می کنند به این حقه دیگران را فریب می دهند وبه جذب مرید می پردازند؛ ادعاهایی چون: دیدن ویا ارتباط با ائمه اطهار(ع)، ارتباط با عوالم غیب وملکوت، داشتن رسالت وماموریت، مهدویت وتعیین تاریخ ظهور، پیامبری ونبوت، دانستن شعورکیهانی، علوم باطنی وداشتن انرژیهای عوالم هستی، طالع بینی وستاره شناسی، رفع حاجات ومشکلات دیگران با دادن طلسمات، داشتن موکل، همزاد وجن، داشتن عقل کل، علم لدنی ونفس گرم، خواندن درون دیگران ازطریق رویابینی، طالع بینی وفال، تاثیرداشتن اذکارواورادی (غیر ماثوره) که با روش های مخصوص به دیگران می دهند، پیش گویی، آینده نگری واتفاق افتادن حوادث طبیعی( زلزله، توفان”سونامی” و…)، شفا دادن ازطریق گفتار، لمس کردن وانرژی درمانی، ادعای داشتن مقامات آسمانی، باخبربودن ازذخایرزیرزمینی، داشتن روش های تربیتی واخلاقی وهنرهای زیستن و … و داشتن خواص حروف واعداد و علوم غریبه . اغلب افرادی که فریفته این مدعیان می شوند، زنان ودختران جوان هستند واکثرمردان مدعی نیزبه فساد اخلاقی آلوده اند.بر این اساس مردودی های همه این انحرافات و تحریفات کسانی نیستند نیز جز شیعیان بی بصیرت و ناپرهیزگار و ناصالح و متاسفانه سیاست مداران برای پیش بردن اهداف و آمال خود ، گاهی از این نوع انحرفات و آفات حمایت می کنند که بسی جای تاسف و درد است!!
۷.دجال ها و دجال گری ها ( مدعیان دروغین مهدویت و نیابت و ارتباط و…)
یکی از مسائل جدی و قابل توجه در مورد جامعه آخرالزمانی ، وجود یک شخص یا جریان یا پدیده یا حالتی به نام دجال است و دجال گری ویژگی بارز و اصلی این دوران به شمار می رود! دجال یا دجال گری بدترین و فاجعه بارترین خصیصه جامعه بشری است که بیشتر در حیطه فرهنگی و اخلاقی واجتماعی و اعتقادی ظهور و بروز دارد و تمامی ابعاد و عرصه های زندگی را آلوده می کند !! پیامبر(ص) می فرمود: « ای مردم بر روی زمین فتنه ای بزرگ تر از فتنه دجال نبوده است و خدای متعال پیامبری را برنمی انگیزد مگر اینکه امتش را از فتنه بر حذر داشته است »، همچنین فرمود : «از زمان آدم تا قیامت امری( فسادی) بزرگ تر از دجال نبوده است ».(ابن حماد، الفتن، ج ۲، ص ۵۱۷، ح ۱۴۴۶ و ص ۵۱۸، ح ۱۴۵۰.)
ما در حال حاضر می توانیم ویژگی های دجال فرهنگی را در جامعه معاصر ببینیم ؛ شاهد دجال سیاسی در نظام بین الملل باشیم و دجال اقتصادی را در شرکت های دنیا مشاهده کنیم و نیز شاهد دجال امنیتی و نظامی نیز باشیم. دجّال (طاغوت پرتزویر و حیله‌گر) ، مردم را به طغیان و فساد، انحطاط اخلاقی ، خروج از ولایت الهی و فتنه و آشوب می کشاند و جریان دجل‌گری و الحاد را رهبری می‌کند. خطر دجّال برای جوامع بشری چنان گسترده و ویرانگر است که همه پیامبران الهی درباره آن هشدار داده و پیروان خود را از او برحذر داشته‌اند. پیامبر گرامی اسلام در این زمینه می‌فرماید: «هیچ پیامبری نبوده است مگر اینکه پیروانش را از دجّال بر حذر داشته است».
نکته مهمی که متناسب با بحث ماست و از روایات مختلف درباره دجّال به دست می‌آید ، این است که پیش از خروج دجّال اصلی، دجّال‌ها یا کذّاب‌های فراوانی خروج می‌کنند که هر یک به نوعی موجب فریب و گمراهی مردم می‌شوند ؛ چنان که از پیامبر اکرم آمده است: «پیش از خروج آن دجّال، افزون بر هفتاد دجّال خروج می‌کند» و نیز «در آخرالزّمان دجّال‌های دروغ‌گویی خواهند آمد. آنها احادیثی را به شما عرضه می‌کنند که نه شما و نه پدرانتان آنها را نشنیده‌اید، پس برحذر باشید که آنها شما را گمراه نکنند و نفریبند»( ۲۹. صحیح مسلم، ج ۱، ص ۱۲، ح ۷) و…. !!
بر این اساس مهم ترین مشکل جامعه ما نه وجود دجال ها و دجال گری ها بلکه پیروی و همراهی کورکورانه برخی از مردم از آن است که متاسفانه هر روز ابعاد پیچیده تر و سهمگین و گمراه کننده تری دارد !! در واقع دجال گری را می توان در شبکه های اجتماعی ، شبکه های موبایلی ، رسانه های زرد جمعی ، سینما و موسیقی فاسد ، ماهواره ها ، ورزشگاه ها ، تجارت های سیاه جهانی، قمار خانه ها و میخانه ها، مدسراها ، زندگی های اشرافی و تجملاتی ، خوشگذرانی ها ، انتخابات و سیاست ورزی ها ، سازمان های بین المللی ، نظام های سیاسی و… مشاهده کرد!! مهم این است که باور کنیم در بدترین زمانه تاریخ بشری زندگی می کنیم و مردودی های فراوانی داریم !!
روشن است که در چنین دوران مصیبت بار و فساد انگیز سیاسی و اقتصادی و فرهنگی ، وظایف و تکالیف ما بسیار سنگین و دشوار است و با کوچک ترین لغزش و سستی و اهمال و غفلتی ، امکان دارد ما هم جزو مردودین باشیم !! در این صورت راه بازگشت و اصلاح و جبران وجود نخواهد داشت و ما را از جرگه منتظران و صالحان و حق طلبان و یاران امام زمان خارج خواهد ساخت.