شکافته شدن دیوار کعبه برای تولد امیرالمؤمنین(ع)؟

شکافته شدن دیوار کعبه در منابع شیعی در کتاب هایی مانند روضه الواعظین، کشف الغمه، امالی، علل الشرایع و… ذکر شده و درباره منابع اهل سنت نیز مرحوم آیت الله محمدعلی اردوبادی در کتاب «علی، ولید الکعبه» قول چهار تن از علمای اهل سنت را که این حادثه را نقل کرده اند، آورده است.
جدای از موضوع شکافته شدن دیوار، اصل موضوع تولد آن حضرت در کعبه در منابع اهب سنت متواتر دانسته شده و در بسیاری از آنها مانند مروج الذهب، سیره حلبیه، کفایه الطالب، تذکره الخواص، تاریخ موصل، الفصول المهمه، نزهه المجالس، معارج الأصول،تاریخ الخمیس، فرائد السمطین و… مورد تصریح قرار گرفته است.

روایت کرامت تولد امام علی(ع) در کعبه از منابع شیعه

شکافته شدن دیوار کعبه و وارد شدن فاطمه بنت اسد در آن برای به دنیا آوردن حضرت علی(علیه السلام) حقیقتی است که در منابع مختلف تاریخی مورد اشاره قرار گرفته است؛ این روایت تاریخی را با هم بخوانیم:

«یَزِیدَ بْنِ قَعْنَبٍ قَال‏ کُنْتُ جَالِساً مَعَ الْعَبَّاسِ بْنِ عَبْدِ الْمُطَّلِبِ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ وَ فَرِیقٍ مِنْ بَنِی عَبْدِ الْعُزَّى بِإِزَاءِ بَیْتِ اللَّهِ الْحَرَامِ إِذْ أَقْبَلَتْ فَاطِمَهُ بِنْتُ أَسَدٍ أُمُّ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ(علیه السلام) وَ کَانَتْ حَامِلًا بِهِ لِتِسْعَهِ أَشْهُرٍ وَ قَدْ أَخَذَهَا الطَّلْقُ فَقَالَتْ یَا رَبِّ إِنِّی مُؤْمِنَهٌ بِکَ وَ بِمَا جَاءَ مِنْ عِنْدِکَ مِنْ رُسُلٍ وَ کُتُبٍ وَ إِنِّی مُصَدِّقَهٌ بِکَلَامِ جَدِّی إِبْرَاهِیمَ الْخَلِیلِ(علیه السلام) وَ إِنَّهُ بَنَى الْبَیْتَ الْعَتِیقَ فَبِحَقِّ الَّذِی بَنَى هَذَا الْبَیْتَ وَ الْمَوْلُودِ الَّذِی فِی بَطْنِی إِلَّا مَا یَسَّرْتَ عَلَیَّ وِلَادَتِی قَالَ یَزِیدُ بْنُ قَعْنَبٍ فَرَأَیْتُ الْبَیْتَ قَدِ انْشَقَّ عَنْ ظَهْرِهِ وَ دَخَلَتْ فَاطِمَهُ فِیهِ وَ غَابَتْ عَنْ أَبْصَارِنَا وَ عَادَ إِلَى حَالِهِ فَرُمْنَا أَنْ یَنْفَتِحَ لَنَا قُفْلُ الْبَابِ فَلَمْ یَنْفَتِحْ فَعَلِمْنَا أَنَّ ذَلِکَ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ تَعَالَى ثُمَّ خَرَجَتْ فِی الْیَوْمِ الرَّابِعِ وَ عَلَى یَدِهَا أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ(علیه السلام)»فاطمه بنت اسد؛ (یزید بن قعنب می گوید: من و عباس بن عبدالمطلب و گروهی از خاندان عبدالعزی در برابر خانه خدا نشسته بودیم که ناگهان دیدیم فاطمه بنت اسد، مادر علی(علیه السلام) که به آن حضرت حامله بود و نُه ماه از مدت حملش می گذشت با حالتی خاص که حاکی از درد زایمان بود وارد شد و به درگاه خداوند عرض کرد: پروردگارا! من به تو و پیامبران و کتاب هایی که از جانب تو فرستاده شده اند ایمان دارم و سخن جدم ابراهیم خلیل را تصدیق و باور دارم که او این خانه والا را بنا کرده و به حق این فرزندی که در شکم دارم سوگند می دهم که وضع حمل مرا آسان کنی. یزید بن قعنب گفت: در این هنگام دیدم دیوار پشت کعبه شکافت و فاطمه وارد کعبه شد و از چشمان ما ناپدید گشت و دیوار به هم چسبید. برخاستیم که قفل در خانه کعبه را باز کنیم. قفل باز نشد. دانستیم که این رویداد به فرمان خدا رخ داده است. پس از چهار روز که گذشت فاطمه از خانه کعبه بیرون آمد و نوزادش علی(علیه السلام) را روی دست داشت).

این گزارش تاریخی که تصریح به شکافته شدن دیوار کعبه برای ورود فاطمه بنت اسد دارد، توسط فتال نیشابوری در «روضه الواعظین»، علی بن عیسی اربلی در «کشف الغمه»، شیخ طوسی در «امالی»، شیخ صدوق در «علل الشرایع»، طبری آملی در «بشاره المصطفی» و… نقل شده است.

غیر از منابع فوق الذکر که عمدتا از میراث تاریخی و روایی شیعی هستند، می توان منابعی از اهل سنت را نیز یافت که مسأله شکافته شدن دیوار کعبه در آنها نقل شده باشد. مرحوم آیت الله محمد علی اردوبادی در کتاب ارزشمند خود یعنی «علی، ولید الکعبه» اقوال علمای متعددی از اهل سنت را نقل می کند که در تألیفات شان حادثه شکافته شدن دیوار کعبه برای ورود فاطمه بنت اسد را مورد تصریح قرار داده اند.

اصل مسأله تولد و روایت متواتر آن در منابع اهل سنت

جدای از مسأله شکافته شدن یا نشدن دیوار کعبه و کیفیت ورود فاطمه بنت اسد به کعبه، آنچه مهم است حقیقت انکار ناشدنی تولد حضرت علی(علیه السلام) در اولین خانه توحید خداوند، یعنی کعبه مشرفه است. حقیقت و شرافتی روشن و عظیم که در آثار بسیاری از علما و مورخین اهل سنت نیز منعکس شده است؛ چنانکه حاکم نیشابوری، اخبار ولادت آن حضرت را در کعبه متواتر می داند.

علاوه بر حاکم نیشابوری، علمای دیگری نیز از اهل سنت در آثارشان به این حقیقت انکارناشدنی تصریح کرده اند. علمایی همچون: مسعودی تاریخ نگار قرن سوم در «مروج الذهب»، فاکهی، مورخ قرن سوم در «اخبار مکه»، ابوزکریا الأزدی محدث و مورخ قرن چهارم در «تاریخ موصل»، ابن مغازلی، فقیه قرن پنجم در «مناقب»، ابن جوزی مورخ قرن ششم در «تذکره الخواص»، گنجی شافعی عالم قرن هفتم در «کفایه الطالب»، جوینی محدث قرن هفتم در «فرائد السمطین»، محمد بن عبدالواحد موصلی، عالم قرن هفتم در «النعیم المقیم لعتره النبأ العظیم»، ابن صباغ مالکی محدث و فقیه قرن هشتم در «الفصول المهمه»، زرندی حنفی عالم قرن هشتم در «معارج الأصول»، صفوری شافعی مورخ قرن نهم در «نزهه المجالس»، دیار بکری مورخ قرن دهم در «تاریخ الخمیس»، بسنوی، عالم قرن دهم در «محاضره الاوائل ومسامره الاواخر»، حلبی مورّخ و ادیب قرن یازدهم در «سیره حلبیه»، امیر صنعانی، عالم قرن دوازدهم در «الروضه الندیه»، شبلنجی، عالم قرن سیزدهم در «نورالابصار»، غامدی، عالم معاصر سلفی در «الاکتفاء»، عباس محمود عقاد، نویسنده معاصر در «عبقریه الإمام علی» و… .